Sual: Yüzük takmak hususunda dinimizin hükmü nedir?
CEVAP
Adamların altın yüzük takmaları, dört mezhepte de caiz değildir. Altın ile gümüşü süs olarak takmak yalnız hanımefendilere helaldir. Fakat, bu tarz şeyleri mahrem olmayan erkeklere göstermeleri haramdır.
Altın ve gümüşü süs olarak takmak erkeklere haramdır. Taş, tunç, pirinç, platin, bakır ve öteki madenlerden ziynet olarak yüzük takmaları, hanımefendilere da haramdır. Altın yaldızlı gümüş yüzük ve gümüş kaplı altın yüzük takmak da caizdir. Yüzük takmamak daha iyidir. Bayramlarda her insanın yüzük takması müstehaptır. Gösteriş için, öğünmek için takmak ise haramdır. (Redd-ül Muhtar)
Resulullah efendimiz gümüş yüzük kullanır ve yüzüğünü sağ eline takardı. Sol eline de taktığı görülmüştür. Sağ ele de, sol ele de takmak caizdir. Ufak parmağa yada tarafındaki parmağa takılır. Üstünde yazı bulunan yüzüğü, helaya girerken, sol elden sağ ele geçirmek iyi olur. Numan bin Beşirin parmağındaki altın yüzüğü gören Resulullah efendimiz, (Cennete girmeden ilkin, niçin aden ziynetini kullandın?) buyurdu. Demir yüzük kullanmaya başladı. Bunu görünce, (Niçin Cehennem eşyası taşıyorsun?) buyurdu. Bunu da çıkardı. Bronz yüzük taktı. Bunu görünce, (Niçin sende put kokusu duyuyorum?) buyurdu. Iyi mi yüzük kullanayım, ya Resulallah dedi. (Gümüş yüzük takabilirsin. Ağırlığı da bir miskali [4.8 gramı] geçmesin ve sağ eline tak!) buyurdu. (Mevahib-i ledünniyye)
Sual: Yüzük hangi elin hangi parmağına takılır? Her madenden caiz midir? İki tane de takılabilir mi? Hanım adam farkına varır mi?
CEVAP
Sağ ele de, sol ele de yüzük takmak caizdir. Ufak parmağa yada tarafındaki parmağa takılır. Uygun olanı budur. Öteki parmaklara da takılsa günah olmaz.
Erkekler yalnız gümüş yüzük takabilir. Ağırlığı da 4.8 gramdan fazla olmamalıdır. İki yüzük takılırsa bu ağırlığı geçmemelidir. Hanımefendiler ise, altın ve gümüşten başka yüzük takamazlar ve taktığı yüzüklerini de yabancı erkeklere gösteremezler.
Hanım ve adam için, yüzüğün taşı her taştan olabilir.
Sual: Platin yada beyaz altın yüzük takmak erkekler için caiz midir?
CEVAP
Beyaz altın da altındır. Asitle altın beyaz hâle getiriliyor. Altınlıktan çıkmıyor, rengi beyazlaşıyor. Bu bakımdan caiz değildir. Eğer üstü gümüşle kaplanırsa caiz olur. Erkekler gümüşten başka yüzük takamazlar.
Sual: 12 ayardan düşük altınları bayanlar yüzük olarak kullanamaz mı?
CEVAP
12 ayardan düşük olunca altın olmaktan çıkıyor, başka maden oluyor. Hanımefendiler altın ve gümüşten başka yüzük takamazlar.
Sual: Evli bir kadının taşlı yüzük yada alyans takması caiz midir?
CEVAP
Evli olsun, dul olsun, bakire olsun, taşlı olsun taşsız olsun, altın olsun gümüş olsun kadının yüzük takarak sokağa çıkması caiz değildir. Evinde istediği ziynetleri takabilir. Hanıma yüzük ve ziynet günah değildir. Fakat hiçbir ziynet eşyası yabancılara gösterilmez.
Sual: Nişanda altın yüzük takılıyor caiz midir?
CEVAP
Caiz değildir. Altın cila ile kaplanmış gümüş yüzük takılabilir.
Sual: Altın yüzük takmak, erkeklere haram olduğuna bakılırsa, altın yüzüğü gümüşle kaplatmak yada gümüş yüzüğü altın ile kaplatmak caiz midir?
CEVAP
Madenin rengi ve kaplaması değil, içi, cinsel saygın olduğundan, altın yaldızlı gümüş yüzük takmak erkeklere de caiz olur. Gümüş kaplı altın yüzük, altın ise de, altın görülmediği, gümüş görüldüğü için, takılması caiz olur. (Redd-ül Muhtar)
Bazı kimseler, buradaki inceliği anlayamıyor, (Madem madenin cinsel muteberdir. Gümüş kaplı altın yüzük iyi mi caiz olur?) diyor. Gümüş kaplı altın yüzük, altındır. Şu sebeple madenin kaplaması değil, cinsel muteberdir. Sadece gümüşle kaplatılınca, altın olmaktan çıkmıyor, satmaya kalksanız, gene altındır; fakat gümüşle kaplı halde kullanmak caiz oluyor.
Sual: Adamların gümüş kaplı bakır yüzük takmaları caiz mi?
CEVAP
Evet. Gümüş kaplı altın yüzük takmak gibidir, gümüş görünmüş olduğu için yalnız kullanmak caiz oluyor.
Sual: Evlilik yüzüğü takmamanın, dini nikah için bir mahzuru olur mu?
CEVAP
Yüzük takmamak daha iyidir. Evlilik yüzüğü diye bir yüzük yoktur. Hanım takarsa, başka erkeklere göstermesi haram olur. Adam esasen altın yüzük kullanamaz, kullanımı haramdır. Gümüş kullanabilir.
Sual: Alyans denilen altın yüzük adama haram değil midir?
CEVAP
Altın, bayanların süs eşyasıdır. Erkeklere haramdır. Peygamber efendimiz, bir adamın parmağında altın yüzük görünce, derhal o yüzüğü çıkarıp yere atar. Sonrasında buyurur ki:
(Sizlerden biri, kor haline gelmiş ateşi eline takmış.) [Müslim]
Resulullah gittikten sonrasında, (Yüzüğünü al, başka türlü faydalanırsın) dediler. O zat dedi ki: (Tanrı’a vallahi billahi ki Resulullahın attığı şeyi almam.) [Müslim]
Necrandan biri, elinde altın yüzükle Resulullahın huzuruna geldi. Peygamber efendimiz, ondan yüz çevirip buyurdu ki:
(Niçin elinde bir ateş parçası ile geldin?) [Nesai]
Gümüş yüzük erkeklere de caizdir. Hadis-i şerifte buyuruldu ki:
(Altın müşriklerin, gümüş, müslümanların süsüdür.) [Ramuz]
Adamın altın yüzük takması dört mezhepte de caiz değildir. (Mevahib-i Ledünniyye)
Sual: Tam İlmihal’de diyor ki:
(Hiçbir Peygamber kendi dininde yada başka dinlerde haram olmuş yada olacak bir şeyi asla yapmaz. Şu demek oluyor ki sonradan haram olacak şeyi, öncesinden, helal iken gene kullanmaz.) Gene diyor ki:
(Peygamber efendimiz önceleri altın yüzük takardı.)
Soru: Bu ikisi birbirine tutarsız değil mi?
CEVAP
Peygamberlerin statüsü farklıdır. Kolay anlatabilmem için birkaç örnek vermeliyim. Şu sebeple bu soru fazlaca soruluyor. Belediye otobüslerine hepimiz ücretle biniyor. Polisler ve belediye mensupları para vermiyor. Gazetecilerden basın kartı olanlar da vermiyor. Başka vermeyenler de var. Bunlar istisnadır.
Peygamber efendimize haram olan bir şey, ümmetine helal olabilir. Peygamber efendimize farz olan ümmetine farz olmayabilir. Ümmetine haram olan, Peygamber efendimize caiz olabilir. Birkaç örnek verelim:
1- Ümmetine dörtten fazla hanım almak haram iken, Peygamber efendimize caiz idi.
2- Hanımı boşamak ümmetine caiz iken, Peygamber efendimize yasak idi.
3- Bir kimse ölünce hanımı başkası ile evlenebilir. Fakat Resulullah efendimizin hanımları bundan müstesnadır, evlenemezler. Onlar müminlerin anneleridir. Anne ile evlenilmez.
4- Yoksul kimselerin zekat alması caizdir, fakat Resulullah efendimiz fukara de olsa zekat alması haramdır.
5- Varlıklı kimsenin zekat vermesi farzdır. Fakat Resulullah efendimiz varlıklı de olsa zekat vermesi farz değildir.
6- Kurban kesmek Peygamber efendimize farz idi. Ümmetine ise, Hanefi’de vacip, öteki üç mezhepte sünnettir.
7- Gece namazı Peygamber efendimize farz idi. Fakat ümmetine nafiledir.
8- Peygamber efendimize yazı yazmak, şiir söylemek haram idi, fakat ümmetine caizdir.
9- Altın kullanmak da ümmetine haramdır. Bir hadis-i şerifte, (Altın ve ipek, ümmetimin hanımlarına helal, erkeklerine haramdır) buyurulmuştur. Ümmetine haram iken ona caiz idi ki kullanmıştır. Peygamberler asla günah işlemezler.
Sual: Büyüklerimiz yüzüklerine ne yazdırırlardı?
CEVAP
Peygamber efendimizin yüzüğünde, (Muhammedün Resulullah) yazılı idi. Muhammed aleyhisselam Allahü teâlânın peygamberi anlama gelir.
Hazret-i Süleyman’ın yüzüğünde, (La ilahe illallah, Muhammedün resulullah) yazılı idi. Tanrı’tan başka ilah yoktur, Muhammed aleyhisselam Onun Resulü anlama gelir.
Hazret-i Ebu Bekirinkinde, (Ni’mel kâdir Tanrı) yazılı idi. Her şeye gücü yeten Tanrı ne güzel, ne büyük kudret sahibi anlama gelir.
Hazret-i Ömerinkinde, (Kefâ bil-mevt vaizan) yazılı idi. Vaiz olarak, nasihatçi olarak ölüm kâfi anlama gelir. Ölümü günde yirmi kere hatırlayanın şehit olarak öleceği hadis-i şerifle bildirilmiştir.
Hazret-i Osmanınkinde, (Le-nasbirenne) yazılı idi. Normal olarak sabredeceğiz anlama gelir. Sözünde durdu ve sabrederek şehit oldu.
Hazret-i Alininkinde, (El-mülkü lillah) yazılı idi. Mülk Tanrı’ın anlama gelir.
Hazret-i Hasanınkinde, (El-izzetü lillah) yazılı idi. İzzet, şan ve onur Allahü teâlâya mahsus anlama gelir.
İbni Ömerinkinde, (Abedallah lillah) yazılı idi. Tanrı rızası için, Tanrı’a yakarma eden anlama gelir.
Hazret-i Muaviyeninkinde, (Rabbigfir-li) yazılı idi. Ya Rabbi beni mağfiret eyle anlama gelir. Oğlununkinde ise, (Rabbünallah) yazılı idi. Rabbimiz Tanrı anlama gelir.
İmam-ı Ali Rızanınkinde, (Hasbiyallah) yazılı idi. Allahü teâlâ bana kâfi gelir anlama gelir.
Kadı İbni Ebi Leylâ’nınkinde, (Ed-dünya garurün) yazılı idi. Dünya aldatıcıdır, güvenilmez anlama gelir.
İmam-ı a’zam Ebu Hanifeninkinde, (Kul-il-hayr ve illâ fesküt) yazılı idi. Hayır konuş, hayır konuşmayacaksan sus anlama gelir.
İmam-ı Ebu Yusufunkinde, (Men amile bi-re’yihi nedime) yazılı idi. Danışmadan, kendi görüşü ile hareket eden pişman olur anlama gelir. İstişareye, ehline sormaya ehemmiyet verilmesini bildirmektedir.
İmam-ı Muhammedinkinde, (Men sabere zafire) yazılı idi. Sabreden zafere kavuşur, sabreden muradına erer, arzusuna kavuşur anlama gelir. Allahü teâlâ, Kur’an-ı kerimde, sabredenlerle birlikte bulunduğunu, sabredenlere mükafatlarını hesapsız vereceğini bildirmektedir.
İmam-ı Şafiininkinde, (El-Bereketü fil kanâ’ati) yazılı idi. Bolluk kanaattedir, kanaat eden, kurtuluşa erer, zenginleşir anlama gelir. Kanaat edene Tanrı kâfidir. Kanaat yenilmez ordu, bükülmez kılıçtır. Kanaat eden şükretmiş olur.
İki yüzük takmak
Sual: Adam, her birinin ağırlığı üçer gram olan iki gümüş yüzük takınca, bir miskali kısaca 4,8 gramı geçmiş olduğu için, caiz olur mu?
CEVAP
Caiz olmaz. İkisinin toplamı bir miskal olursa caiz olur.
Yüzük takmak
Sual: Adamların nişan yüzüğü takması gerekir mi?
CEVAP
Hayır, gerekmez. Âdet olarak takılabilir. Adamların, gümüş hariç, altın ve öteki maddelerden yüzük takmaları caiz değildir. Bayram ve cuma günlerinde, 4.8 gramı geçmeyen gümüş yüzük takmaları ise sünnettir. (Mevahib-i ledünniyye, Redd-ül-muhtar)
Nişan yüzüğü
Sual: (Nişan yüzüğü, ziynet kısaca süs olarak değil, nişanlı yada evli olmanın alameti olarak takıldığı için, adamların altın nişan yüzüğü takmalarında ve bayanların da nişan yüzüğü takılı olarak dışarı çıkmalarında bir sakınca yoktur) demek yanlış değil mi?
CEVAP
Normal olarak, fazlaca yanlıştır. İyi niyetle günah mubah hâle gelmez. Kâfir kız, (Benimle dans edersen Müslüman olurum) dese, Müslümanın, iyi niyetle onunla dans etmesi yada başka günah işlemesi caiz olmaz. İyi niyeti geçersiz, günahı geçerlidir. (Ameller niyete göredir) hadis-i şerifi, taat ve mubahlara niyete bakılırsa sevab verileceğini bildirmektedir. Günahlar, iyi niyetle de işlense, günah olmaktan çıkmaz.
İkincisi, dinde, nişan yüzüğü diye bir şey yoktur. Âdet olduğundan takılıyor. Mubahı varken haram olan altın takılamaz. Kesinlikle altın takmak ihtiyaç duyulan bir durum var ise, gümüş yüzüğü altınla kaplayıp kullanmak da caizdir. Gören altın sanabilir, bunun mahzuru olmaz. Hanımefendiler için altın caizse de, dışarıda ve yabancı adamların göreceği yerlerde takmaları haram olur. Evli olanın, evli bulunduğunu belirtecek bir işarete gerek kalmamıştır.
Sual: Bir kızla bir oğlan nişanlandığı süre, nişan yüzüğü takılmaktadır. Bu dinin bir emri midir?
Yanıt: Nişan yüzüğü takmak, dinen emrolunmadı. Âdete uyarak takılmaktadır.
Bir önceki yazımız olan Kurşun döktürmek başlıklı makalemizde dokturmek hakkında bilgiler verilmektedir.