Kımız, kefir ve kombu çayı

Sual: İnek sütü, kefir mayasıyla mayalanıyor ve bu esnada azca da olsa alkol teşekkül ediyor. Buna kefir deniyor. Bir de, Kombucha mantarının üremesiyle elde edilmiş ve azca da olsa içinde alkol bulunan kombu çayı vardır. Kefirin de, kombu çayının da birçok hastalıklara iyi geldiği söyleniyor. Bu tarz şeyleri ilaç olarak kullanmakta sakınca var mıdır?
CEVAP
Bugün kefir ve kombu çayının yerini tutan ilaç çoktur. Bu tarz şeyleri kullanmaya fakirlik de yoktur. Eğer, salih bir hekim, (Kefir yada kombu çayı şu hastalığa iyi gelir. Bu hastalık için mubah başka ilaç yoktur) derse, o vakit bu tarz şeyleri kullanmak caiz olur. Bir hadis-i şerif meali şöyledir:
(İhtimar [mayalanarak alkol teşekkül] etmiş her içki haramdır.) [Ebu Davud]

Bu hadis-i şerifin fıkıh kitaplarında iyi mi açıklandığına bakalım:
Bal, incir, arpa, buğday, mısır, darı, erik, kayısı, elma ve benzerlerinden biri, soğuk suda durup ısıtılmasa da, alkol teşekkül ederek bira benzer biçimde olur. Bira, tadı acı ve keskin olduğu [alkol bulunduğu] için azı da bir çok da, her ne maksatla içilirse içilsin, İmam-ı Muhammed’e nazaran haramdır, fetva da böyledir. Öteki üç mezhepte de haramdır. Yapıları, bileşimleri aynıdır demek değildir. Zira Muhammed aleyhisselam, maddelerin hakikatlerini, fen bilgilerini öğretmek için değil, bunların hükümlerini bildirmek için gönderilmiştir. Kısrak, inek sütleri, mayalanıp, tadı keskin olunca, bira benzer biçimde alkollü olur. Kısrak sütünden yapılana Kımız, inek sütünden yapılana Kefir denir. İçilmesi haramdır. (S. Ebediyye)

Yoğurt ve kefir
Sual: Sütten yoğurt olunca haram olmuyor da, aynı sütten kefir olunca niye haram oluyor?
CEVAP
Akıl ve mantıkla din olmaz. (Üzümden pekmez, sirke olunca haram olmuyor da, şarap olunca niye haram oluyor) demeye benzer ki, caiz değildir. Mantıkla, kıyasla din olmaz. O vakit, insan sayısı kadar din ortaya çıkar.

Kefirde alkol var mı?
Sual: Meşhur bir hoca, (İçine alkol konmadığı için, kefir içmek caizdir) diyor. Dışarıdan içine alkol konmadığı hâlde, zaman içinde alkolleşse de, kefir içmek caiz mi oluyor?
CEVAP
(Kefirin içine alkol konmuyor) demek fazlaca tuhaftır. Zira maya koyarak içki yapım etmek ayrı şey, sıvı gıdaların zaman içinde alkolleşmesi ayrı şeydir.

Üzüm suyu, şarap hâline erişince haram olur. Şarap sirkeye dönüşünce helâl olur. Boza, ekşiyerek zaman içinde alkol teşekkül eder, bira benzer biçimde haram olur. Hurma su içinde ısıtılmadan bırakılınca, köpüklenir ve tadı keskin olursa kısaca alkolleşirse içilmesi haramdır.

Portakal ve öteki meyvelerdeki alkol oranı kefirdekinden daha fazlaca diyerek kefir içmeyi caiz görenler de vardır. Bu da yanlıştır. Zira dinimizde alkolün azlığı çokluğu mühim değildir. Bir damla şarap da haramdır. Fakat dinimiz, içinde tabiî olarak alkol bulunan meyve yemeyi yada sirke içmeyi haram kılmamıştır. Fakat alkol teşekkül eden içeceklerin damlasını haram etmiştir. Demek ki, kımızda, birada ve kefirde, bir damla alkol olsa da haramdır. Fakat hamurda, meyvede, yoğurtta, ekmekte 10 damla alkol olsa haram değildir. Zira birinde alkol tabiî olarak bulunuyor, ötekinin alkolleşmesine biz sebep oluyoruz.

Kefir Şâfiî’de de haramdır
Sual: Şâfiî mezhebinde kefir, kımız ve bira haram mıdır?
CEVAP
Evet, haramdır. İnek sütünden yapılana kefir, kısrak sütünden yapılana kımız, arpadan yapılana bira denir. Bunlar dört mezhepte de haramdır. Kısrak, inek sütleri, mayalanıp, tadı keskin olunca, müselles benzer biçimde olurlar. Birincisine (Kumis = kımız), ikincisine (Kefir) denir. Bira benzer biçimde haramdırlar. İmam-ı Muhammed’e nazaran, müselles denilen içkiler, gaz çıkarmış ve tadı keskin olmuşsa, sarhoş etmeyecek kadar azca içilmesi de haram olur. Fetva da böyledir. Bunlar, öteki üç mezhepte de haramdır. (Bir çok sarhoş eden içkinin, azını içmek de haramdır) hadis-i şerifi, bunların haram bulunduğunu bildirmektedir. (S. Ebediyye)

Sual: Sütten yapılmakta olan kefir denen içeceği, içmenin, kullanmanın, dinimiz açısından bir mahzuru var mıdır?
Yanıt: İmâm-ı Muhammede nazaran, gaz çıkarmış ve tadı keskin olmuş içeceklerin, sarhoş etmeyecek kadar azının içilmesi de haram olur, fetva da böyledir. Öteki üç mezhepte de böyledir. Zira, Peygamber efendimiz;
(Bir çok sarhoş eden içkinin, azını içmek de haramdır) ve;
(Sarhoş eden her içki şaraptır ve hepsi haramdır) buyurdu.

Bu hadis-i şerif, gaz çıkarmış ve tadı keskin olmuş içeceklerin hepsinin haram bulunduğunu bildirmektedir. Muhammed aleyhisselam, maddelerin hakikatlerini, fen bilgilerini öğretmek için değil, bunların hükümlerini bildirmek için gönderilmiştir.

Kısrak, inek, deve sütleri, mayalanıp, tadı keskin olunca, müselles benzer biçimde olurlar. Birincisine Kumis, ikincisine Kefir denir ki, bira benzer biçimde haramdırlar. Bu hususta, İskilibli M.Âtıf Efendi’nin “Men’i müskirât” kitabında geniş informasyon vardır.