Miras

Sual: Miras, bölme edilmeden, hissesini armağan caiz mi?
CEVAP
Hacim yada vezin ile ölçülen ortak malı ölçmeden armağan etmek faiz olur. Ev, tarla, kumaş, ev eşyası benzer biçimde şey ise armağan edilir.

Sual: Miras parasını 3 kardeş paylaşmadan, ödünç vermek caiz mi?
CEVAP
Üçünün rızası ile caizdir.

Sual: Babamın emekli maaşında adam kardeşimin de hakkı var mı?
CEVAP
Miras olmadığı için yoktur.

Sual: Babam sağlığında (Şu tarlayı kardeşin Ahmede verdim) dedi. Ahmed bunu duymadı. Bağışlama sahih mi?
CEVAP
Haber ulaşınca, bağışlama tamam olur.

Sual: Dost, tarlamı parasız ek dedi. Ektim. Dost öldü. Vârisleri ücret istiyor, vermem lazım mı?
CEVAP
Evet. Zira arkadaşın sağ kalmış olduğu müddetçe yetkisi vardı. Şimdi o tarla mirasçılarındır. Mirasçılarla anlaşmak gerekir.

Sual: Vârisin, haram mal bulunduğunu bilmiş olduğu halde, mirası alması caiz olur mu?
CEVAP
Evet, caiz olur.

Sual: Doğduktan derhal sonrasında ölen çocuğun mirası iyi mi halledilir?
CEVAP
Çocuk, ölen akrabasına vâris olur. Çocuk ölünce, bıraktığı mal vârislerine bölme edilir.

Kâfir evladın hakkı
Sual: Almanya’da yaşıyoruz. Bir oğlum ile bir kızım var. Oğlum dinsiz imansız bir ateist oldu. Kızım da birkaç yıl ilkin Hristiyan biri ile evliliğe ilk adımını attı. Gayrimüslim ile evlenen Müslüman kızın mürted olacağını bildirdiysek de anlatamadık. Beyim o halleri yüzünden iki çocuğumuzu evlatlıktan reddetmişti. Şimdi ise beyim vefat etti. Bu iki evladın dinimizce miras hakları var mıdır?
CEVAP
Tam İlmihal’de diyor ki:
Müslüman evladı olması durumunda, helale, harama, farzlara, sözgelişi, namaza, gusle ehemmiyet vermeyen, oruç tutmak istemeyen, günah işleyince pişman olmayan mürted olur, Müslümandan miras alamaz. Bir hadis-i şerif meali şöyledir:
(Müslüman kâfire, kâfir de müslümana mirasçı olması imkansız.) [Buhari, Müslim, Ebu Davud, Tirmizi]

Nuh aleyhisselam, (Ya Rabbi, benim ailemden olanları kurtaracaktın. Oğlum suda boğuldu) dedi. Allahü teâlâ, (Ey Nuh, o oğlun, yapmış olduğu fena iş yüzünden senin ailenden sayılmaz) buyurdu. (Hud 46)

Görüldüğü benzer biçimde, bir Müslümanın dinsiz imansız oğlu, onun ailesinden sayılmıyor. Aileden sayılmayınca miras da düşmüyor.

Feraiz ilminde Avl hesabı
Sual: Bir ateist, Kur’anda miras taksiminde hata bulunduğunu zannedip, Nisa suresi 11 ve 12.âyet-i kerime meallerini yazarak diyor ki:
Varsayalım ki, bir adam öldü ve geride üç kız evlat, bir ana, bir baba ve karısını bıraktı… Üç kız evlada mirasın 2/3’ü, ana ve babanın her birine 1/6, karısına 1/8 kalacaktır. (2/3)+(1/6)+(1/6)+(1/8 ) = 1,125 bulunur! (1,0 olması gerekirdi!) Ölen insanın 1000 lira parası var fakat hesaba bakılırsa 1125 lira miras dağıtılması gerekiyor. O fazladan 125 lirayı Tanrı mı yollayacak?
CEVAP
Ateist, feraiz ilmini bilmediği için bu şekilde yanlış hesap yapıyor. Ilkin feraiz ilmine bakılırsa hesabı yapalım, sonrasında gerekçelerini bildirelim. Feraiz ilmine bakılırsa, feraiz programları yapılmıştır. Biri sitemizde Yararlı Bağlantılar kısmında mevcuttur.

3 KIZ + 1 ANA + 1 BABA + 1 ZEVCE var ise, Kızların her biri, 16/ 81 hisse alır. Üç tanesi 48/81 ini alır. Anne, 12/ 81, baba, 12/81, zevce, 9/ 81 alır. 48 +12+12+9 = 81 eder.

Ateistler avl nedir bunu bilmiyorlar. S. Ebediyye kitabında avl bahsi şöyleki anlatılıyor:
Meselâ, zevce ve ana ve iki kız kardeş ve anadan iki kız kardeş bulunmuş olduğu vakit, mîrâs on ikiye taksîm edilip, zevceye üç hisse, anaya iki hisse, iki kız kardeşe sekiz hisse [her birine dört hisse], ana bir kız kardeşe dört hisse [her birine ikişer hisse] verilir ki, hisseler mecmû’u 17 oluyor. Şu hâlde, meselenin aslı on yediye (Avl) etti denir ve mîrâs on yediye taksîm edilir.

Örnek olarak, zevc ve beş kız kardeş bulunmuş olduğu vakit, meselenin aslı altıdan ise de, hisselerin toplamı yediye avl ediyor [yani hisselerin toplamı yedi oluyor] ve beş kız kardeşe, dört hisse düşüyor. Dört hisse, beş kız kardeşe bölünemeyeceği için, meselenin aslı, 5 x 7 = 35 olur. Beş kıza, [4 x 5 = 20] yirmi hisse verilir. Zevc, [3 x 5 = 15] on beş hisse alır.

Fetâvâ-yı Hindiyye)de diyor ki, meyyitenin zevci, kız kardeşi ve babadan kız kardeşi olsa, zevc yarısını ve kız kardeş de yarısını, babadan kız kardeş altıda birini alıp, meselenin aslı, altıdan yediye avl eder. Babadan adam kardeş de bulunsaydı, babadan kız kardeşi, farz hissesinden düşürüp asabe yapardı. Zevcden ve kız kardeşten geriye bir şey kalmadığı için, babadan kız kardeş, hiçbir şey alamazdı.

Avl: Meyyitin oğlu yoksa, zevc ve zevce, kız ve kardeşler olursa, avl durumu gündeme gelmekte ve hisse sayısı otomatik yükselmektedir. Bununla ilgili örnekler:

1 zevc 3/7, 2 tane kız kardeş – her biri 2/7 Ortak payda 6 idi, fakat avl ederek 7 oldu. Ortak payda = 6, Toplam 7 hisse. Meselenin aslı 6 dan ise de hisselerin toplamı 7 ye avl ediyor. Kısaca hisselerin toplamı 7 oluyor.

1 zevce 3/17, 2 tane kız kardeş – her biri 4/17, 2 tane anadan kardeş – her biri 2/17
1 ana 2/17 Ortak payda 12 idi, fakat avl ederek 17 oldu. Ortak payda = 12 toplam 17
1 zevc 9/21, 6 kız kardeş – her biri 2/21, Ortak payda 18 idi, fakat avl ederek 21 oldu.
1 zevc 21/49, 7 kız kardeş – her biri 4/49, Ortak payda 42 idi, fakat avl ederek 49 oldu.

Malının tamamı için vasiyet
Sual: Bir kimse, ölmeden ilkin, malının tamamını dilediğine verebilir mi yada tamamının vârislerinden birine verilmesini vasiyet edebilir mi?
CEVAP
Hayatta iken, malının tamamını dilediği hiç kimseye armağan edebilir ise de, salih evlatları içinde ayırım yapmamalıdır. Malının tamamını vârislerden birine yada başkasına vasiyet etse, vasiyet edilene sadece üçte biri verilir.
Bu konuda bilgi için tıklayınız.

Vârisi olmayanın vasiyeti
Sual: Asla vârisim yok. Malımın kaçta kaçını vasiyet edebilirim?
CEVAP
Vârisi olmayan, malının hepsini de vasiyet edebilir. Vârisi olan ise, üçte birinden fazlasını vasiyet edemez. Vasiyet etse de, üçte birinden fazlası yerine getirilmez.

Miras ve seferilik
Sual: (Adam, ana babasının bulunmuş olduğu şehre gittiği vakit, hiçbir vakit seferi olmaz; orası onun vatan-ı aslisi olur. Zira adam, ana babanın mirasçısıdır, o ev ve içindekiler, ölünce adama kalacaktır. Hanım da, adama bağlı olduğundan, seferi olmaz) deniyor. Bu doğru mudur?
CEVAP
Hayır, doğru değildir. Akılla mantıkla din olmaz, dinimiz nakle dayanır. Mirasın seferilikle yada seferiliğin mirasla hiçbir ilgisi yoktur. Din kitapları, vatan-ı asliyi, şöyleki tanım ediyor:
1- Bir kimsenin, vatan-ı aslisi, doğduğu yerdir.
2- Bu kimse, evlenirse, doğduğu yer vatan olmaktan çıkar, vatan-ı aslisi, evlendirilmiş olduğu yer olur.
3- Hemen sonra başka bir yere temelli yerleşirse, son yerleştiği yer, vatan-ı aslisi olur. Başka şekilde vatan-ı asli olmaz. (S. Ebediyye)

Maaş ve miras
Sual: Ölen babamın emekli maaşını annemle kız kardeşim alıyor. Ben de, oğlu olarak vârisiyim. Bu maaşı benim de paylaşmam gerekmez mi?
CEVAP
Emekli maaşı, miras malı olmadığı için, bir tek kimlere veriliyorsa onlar alır.

Ölünün soykası
Sual: (Soyka evde kalmaz) diyorlar. Ölen kimsenin tüm giysilerini fakirlere vermek mi gerekir, bazılarını hatıra olarak saklamak caiz olmaz mı?
CEVAP
Soyka [ölünün elbiseleri], vârislerinin olur. Vârisleri, paylaştıktan sonrasında, istedikleri benzer biçimde kullanırlar yada başkasına verebilirler. Ev, arsa, elbise benzer biçimde bölünemeyen mallar, armağan etmek ve helalleşmek suretiyle de paylaşılabilir.

Miri topraklar
Sual: Eskiden, baba ölünce mirî [devlete ait] toprakların tapusu, küçüklere, kız adam ayırımı yapılmadan eşit olarak mı veriliyordu?
CEVAP
Eskiden, mirî topraklara ilişik tapunun, küçüklere devredilmesi miras olmayıp, devletin ihsanıydı. Vârise mülk olmazdı. Kirayla verilmiş olurdu. Tapu sahibi ölünce, toprak, adam ve kız çocuklarına eşit olarak verilirdi. Şimdi mirî toprak kalmadığı ve her insanın mülkü olduğundan, miras hükümlerine bakılırsa hisse edilir.

Miras hesapları
Sual: Dinimize bakılırsa meydana getirilen miras hesaplarında, elimizde ölçü olması için birkaç kolay örnek verilebilir mi?
CEVAP
Sitemizde, bağlantılar bölümünde, miras programı vardır. O programla kolaylıkla hesaplanabilir.

Ölenin mirasçıları olarak aşağıdakiler kalırsa, miras payları karşılarındaki benzer biçimde olur:
1 kız 1 oğlan = Kız 1/3, adam 2/3 hisse alır.
1 kız 2 oğlan = Kız 1/5, adamların her biri 2/5 hisse alır.
2 kız 2 oğlan = Kızların her biri 1/6, adamların her biri 2/6 hisse alır.
2 kız 1 oğlan = Kızların her biri 1/4, adam ise 2/4 alır.
3 kız 1 oğlan = Kızların her biri 1/5, adam ise 2/5 hisse alır.
1 kız 3 oğlan = Kız 1/7, adamların her biri 2/7 hisse alır.
3 kız 3 oğlan = Kızların her biri 1/9, adamların her biri 2/9 hisse alır.

Ölenin hanımı da var ise
1 kız, 1 oğlan 1 hanım = 1 kız 7/24, 1 adam 14/24, hanım 3/24 hisse alır.
1 hanım, 1 kız, 1 oğlun kızı, 1 kız kardeş, 1 ana = 1 kız 12/24, 1 oğlun kızı 4/24, 1 hanım 3/24, 1 ana 4/24, 1 kız kardeş 1/24

Ölenin kocası da var ise
1 kız, 1 oğlan, 1 koca = Kız 1/4, oğlan 2/4, koca 1/4 hisse alır.
1 koca, 1 oğlun oğlu, 1 oğlun kızı, 1 kız, 1 adam kardeş = 1 kız 6/12, 1 koca 3/12, 1 oğlun oğlu 2/12, 1 oğlun kızı 1/12 hisse alır. Adam kardeş hisse alamaz.
1 koca, 1 babası, 3 oğlun kızı, 1 ananın anası = 1 koca 9/45, 1 baba 6/45, oğlun kızının her biri 8/45, 1 baba 6/45, 1 ananın anası 6/45 hisse alır.
1 kocası, 1 anası, 1 babanın anası, 1 ananın anası, adam kardeşin 2 oğlu= 1 kocası 6/12, 1 anası 4/12, adam kardeşin oğlunun her biri 1/12 hisse alır. 1 ananın anası ile 1 babanın anası hisse alamaz.

Ölenin oğlu yoksa
1 kız, 1 kız kardeş, 1 oğlunun oğlu = 1 kız 1/2, oğlunun oğlu 1/2 hisse alır.
1 kız, 1 adam kardeş, 1 oğlunun kızı = Kız 3/6, adam kardeş 2/6, oğlun kızı 1/6 hisse alır.
1 hanım, 1 oğlunun kızı, 1 kız kardeş, 1 ana = 1 oğlunun kızı 12/24, 1 hanım 3/24, 1 ana 4/24, 1 kız kardeş 5/24 hisse alır.

Ölenin neslinden kimse yoksa
1 koca, 1 ana, 1 babanın babası, 1 kız kardeş = koca 3/6, ana 2/6, babanın babası 1/6 hisse alır, 1 kız kardeş hisse alamaz.
1 hanım, 1 ana, 1 adam kardeşi, 1 kız kardeşi = hanım 9/36, ana 6/36, 1 adam kardeşi 14/36, 1 kız kardeşi 7/36 hisse alır.
1 hanım, 1 babanın anası, 1 kız kardeş, 2 amca = hanım 6/24, babanın anası 4/24, 1 kız kardeş 12/24, 2 amcadan her biri 1/24 hisse alır.
1 koca, 1 ana, babadan 2 adam kardeş, 1 babadan kız kardeş, 1 anadan kardeş = koca 15/30, ana 5/30, babadan 2 adam kardeşin her biri 2/30, 1 babadan kız kardeş 1/30, 1 anadan kardeş 5/30 hisse alır.

Ölenin babası da var ise
1 hanım, 1 kız, 1 oğlun kızı, 1 kız kardeş oğlu, 1 baba = 1 hanım 3/24, 1 kız 12/24, 1 oğlun kızı 4/24, 1 baba 5/24 hisse alır.
1 hanım, 1 adam kardeş, 2 kız kardeş, 1 baba = 1 hanım 1/4, 1 baba 3/4 hisse alır. Adam ve kız kardeşler hisse alamaz.
1 koca, 1 kız, 2 kız kardeş, 1 oğlun kızı, 1 baba, 1 ana = 1 kız 6/15, 1 oğlun kızı 2/15, 1 koca 3/15, 1 baba 2/15, 1 ana 2/15 hisse alır.

Ölenin anası da var ise
1 koca, 2 adam kardeş, 2 kız kardeş, 1 baba, 1 ana = 1 koca 3/6, 1 ana 1/6, 1 baba 2/6 hisse alır.
1 koca, 1 adam kardeş, 1 ana, 1 babanın babası, 1 babanın anası = 1 koca 3/6, 1 ana 2/6, 1 babanın babası 1/6 hisse alır.
1 koca, 1 kız, 1 kız kardeş, 1 adam kardeş oğlu, 1 ana = 1 kız 6/12, 1 koca 3/12, 1 ana 2/12, 1 kız kardeş 1/12 hisse alır.

Ölenin ceddinden kimse yoksa
1 hanımı, 1 kızı, 2 adam kardeşi, 1 kız kardeşi = hanımı 5/40, 1 kızı 20/40, 2 adam kardeşin her biri 6/40, 1 kız kardeşi 3/40 hisse alır.
1 hanımı, 1 oğlu, 2 adam kardeşi, 1 kız kardeşi = hanımı 1/8, 1 oğlu 7/8 hisse alır. 2 adam kardeşi ve 1 kız kardeşi hisse alamaz.

Bekâr ölenler
1 kız kardeş, 1 ana, 1 baba = 1 ana 1/3, 1 baba 2/3 hisse alır. Kız kardeş hisse alamaz.
1 adam kardeş, 1 ana, 1 baba = 1 ana 1/3, 1 baba 2/3 hisse alır. Adam kardeşi hisse alamaz.
1 adam kardeş, 1 ana = 1 ana 1/3, 1 adam kardeş 2/3 hisse alır.

Neslinden ve ceddinden kimse yoksa
1 kocası, 1 adam kardeşi, 2 kız kardeşi = kocası 4/8, 1 adam kardeşi 2/8, 2 kız kardeşin her biri 1/8 hisse alır.
1 hanımı, 2 kız kardeş, babadan 2 adam kardeş = hanımı 6/24, 2 kız kardeşin her biri 8/24, babadan 2 adam kardeşin her biri 1/24 hisse alır.
1 hanımı, 1 kız kardeşi, anadan 2 kardeşi, 2 amcası = hanımı 3/13, 1 kız kardeşi 6/13, anadan 2 kardeşin her biri 2/13 hisse alır. 2 amcası hisse alamaz.
1 hanım, 2 kız kardeş, babadan 2 kız kardeş, adam kardeşin 2 oğlu = hanım 6/24, 2 kız kardeşin her biri 8/24, adam kardeşin 2 oğlundan her biri 1/24 hisse alır. Babadan 2 kız kardeş hisse alamaz.
1 kocası, 1 anası, 1 anadan kardeşi, adam kardeşin 2 oğlu = kocası 3/6, anası 2/6, 1 anadan kardeşi 1/6 hisse alır. adam kardeşin 2 oğlu hisse alamaz.
1 hanımı, 1 anası, 1 adam kardeşi, anadan 3 kardeşi = hanımı 9/36, anası 6/36, 1 adam kardeşi 9/36, anadan 3 kardeşin her biri 4/36 hisse alır.

Ölenin babası olmayıp oğlu ve ceddinden kimse var ise
1 hanımı, 2 oğlu, 1 kızı, 1 annenin anası, 1 babanın babası = hanımı 15/120, 2 oğlun her biri 26/120, 1 kızı 13/120, annenin anası 20/120, babanın babası 20/120 hisse alır.
1 kocası, 3 oğlu, 2 kızı, 1 anası, 1 babanın babası, 1 babanın anası = kocası 24/96, 3 oğlun her biri 10/96, 2 kızın her biri 5/96, anası 16/96, babasının babası 16/96 hisse alır. 1 babasının anası hisse alamaz.

Anne rahminde vâris var ise
Anne rahminde vâris var ise, bir oğlan bir kızmış benzer biçimde hesap yapılarak hissesi oldukça olana bakılırsa miras bölme edilir.
1 hanımı, 1 hanımın rahmindeki evladı, 1 ana, 2 adam kardeş:
Doğacak çocuk kızsa: hanımı 6/48, 1 kızı 24/48, ana 8/48, 2 adam kardeşin her biri 5/48 hisse alır.
Doğacak çocuk oğlansa: hanımı 3/24, 1 oğlu 17/24, ana 4/24 hisse alır. 2 adam kardeşi alamaz.
17/24, 24/48’ten büyük olduğundan miras, anne rahmindeki vâris oğlanmış benzer biçimde bölme edilir. Çocuk, kız da doğsa, adam de doğsa hissesi 17/24 olarak ayrılır ve kendisine verilir.

Ölenin oğlunun hanımının rahminde torunu var ise
1 oğlunun hanımının rahmindeki evladı, 1 koca, 1 ana, 1 baba:
Kızsa: 1 oğlunun kızı 6/13, koca 3/13, ana 2/13, baba 2/13
Oğlansa: 1 oğlunun oğlu 5/12, koca 3/12, ana 2/12, baba 2/12
6/13, 5/12’den büyük olduğundan miras, anne rahmindeki vâris kızmış benzer biçimde bölme edilir. Çocuk, kız da doğsa, adam de doğsa, hissesi 6/13 olarak ayrılır ve kendisine verilir.

Cinsiyet biliniyorsa
Sual: Bugün fennin ilerlemesiyle, anne rahmindeki çocuğun cinsiyeti bilinebiliyor. Anne rahmindeki vârisin hissesi, cinsiyetine bakılırsa belirlenemez mi?
CEVAP
Ölüm zamanında ana rahminde bulunan vâris, bir oğlan yada bir kız imiş benzer biçimde iki türlü miras hesabı yapılıp, ikisinden hissesi oldukça olanı ayrılıp, geri kalan, öteki vârislere bölme edilir. (Dürr-ül-müntekâ)

Görüldüğü benzer biçimde, ana rahmindeki çocuğun cinsiyeti belliyse ona bakılırsa miras taksimi yapılır denmiyor, iki türlü miras hesabı yapılır, hissesi oldukça olana bakılırsa hissesi ayrılır deniliyor. Dinimizin bildirdiği yargı bu olunca, anne rahmine yerleştirilmiş döllenmiş yumurtanın cinsiyeti bilinse bile gene bu şekilde miras taksimi yapılır. Dinimiz bizlere doğmamış çocuğun cinsiyetini bilip ona bakılırsa miras taksimi yapmayı değil, iki türlü hesap yapmış olup hissesini ona bakılırsa ayırmayı emrediyor. Miras bu hesaba bakılırsa bölme edilmezse vârislerin hakları olan hisseleri değişebilir. Bu da, hem dinin emrine uymamak, hem de kul hakkına girmek olur. Örnek olarak ölmüş kişinin vârisleri aşağıdaki benzer biçimde olsa ve ölmüş adam kardeşinin hanımı da hamile ise bu çocuk da mirastan hisse alır. Bu şekilde yapılmazsa hem dinin emrine uyulmamış olur hem de daha doğmamış bir çocuğun hakkı gasp edilmiş olur.

Ölenin vârisleri:
1 kocası, 1 anası, 1 kızı, 2 adam kardeşin kızı, 1 anne rahmindeki adam kardeşinin evladı:
Kızsa: kocası 4/16, kızı 9/16, anası 3/16 hisse alır, (2+1) adam kardeşin kızları hisse alamaz, şu demek oluyor ki 0 hisse alır.
Oğlansa: kocası 3/12, anası 2/12, kızı 6/12, 1 adam kardeşin oğlu 1/12 hisse alır, 2 adam kardeşin kızları hisse alamaz.
1/12, 0’dan büyük olduğundan miras; anne rahmindeki vâris oğlanmış benzer biçimde bölme edilir. Çocuk, kız da doğsa, adam de doğsa, hissesi 1/12 olarak ayrılır ve kendisine verilir.

Peş peşe ölürlerse
Sual: Babam ve abim trafik kazasında ağır yaralandılar. Ilkin babam birkaç saat sonrasında da abim öldü. Mirasları iyi mi bölme edilir?
CEVAP
Sonrasında ölen diğerine vâris olur. Örnek olarak, iki kardeşten biri Çin’de, diğeri Avrupa’da, aynı gün, güneş doğarken ölseler, Avrupa’da ölen, diğerine vâris olur, bundan dolayı güneş Çin’de daha ilkin doğmaktadır. (Dürr-ül-müntekâ, Redd-ül-muhtar)

Babanız ilkin öldüğü için ilkin babanızın mirası varislere bölme edilir. Babanız öldüğünde abiniz hayatta olduğundan, babanızın mirasından hisse alır. Bu hissesi eklendikten sonrasında, ölen abinizin mirası varislerine bölme edilir.

Nikâhlanıp ölen
Sual: S. Ebediyye’de, (Doğduktan sonrasında derhal ölen çocuk, vâris olur ve mirası kalır) deniyor. Bunun benzer biçimde, nikâhlanıp hemen hemen zifaf olmadan ölen kimse de, vâris olur ve mirası kalır mı? Vâris olması ve mirasının kalmasına bir örnek verilebilir mi?
CEVAP
Evet, doğduktan sonrasında derhal ölen çocuk, vâris olup mirası kalmış olduğu benzer biçimde, nikâhlanıp derhal ölen kimse de vâris olur ve mirası kalır.

Çocuk doğar doğmaz, ana baba benzer biçimde hayatta kim var ise onlara vâris olur. Onlar zenginse, çocuk varlıklı dünyaya gelen sayılır. Anası, çocuk doğduktan sonrasında ölse, çocuk da ölse, çocuk annesine vâris olur. Çocuk ölünce, alacağı mirası, vârislerine kalır.

Nikâhlanıp, hemen hemen zifaf olmadan ölen kimse de, vâris olur ve mirası kalır.

Miras malı
Sual: (Haram karışık miras malı, mirasçılara helâl olur) deniyor. Haram iyi mi helâl olur?
CEVAP
Mirasçı haram bulunduğunu bilse de, mirası alması caiz olur denildi. Sahipleri bilinmeyen haram malın vârislere helal olacağı da bildirildi. (S. Ebediyye)

Üzüm helâl bir gıdadır. Şarap yapılınca haram oluyor. Şarap sirkeye dönünce helâl oluyor. Haram mal da, miras olarak kalınca, mirasçılar için haram olmaz kavli de vardır.

Hanım, kocasının haram parayla satın aldığını, haram karışık malını yiyebilir yada kullanabilir. Günahı kocasına olur. (S. Ebediyye)

Dede yetimine miras
Sual: Baba öldükten sonrasında dede ölse, dedenin mirasçı olarak bir oğlu yada bir kızı hayatta olsa, babası ölen torunlara miras düşer mi?
CEVAP
Eğer dedenin bir oğlu var ise, babası ölen toruna miras düşmez. Tüm hisse tek oğluna kalır. Halk içinde, (Dede yetimine miras düşmez) diye bunun için söylemişlerdir. Eğer ölen dedenin bir tek bir kızı var ise, o vakit dedenin ölen oğlunun oğluna, şu demek oluyor ki dedenin bu ölen oğlundan olan torununa da miras düşer. Dedenin mirasının yarısı kızına, yarısı da bu torununa düşer.

Ölenin kardeşine miras
Sual: Bir kimse ölünce, geriye bir tek hanımıyla bir oğlu yada bir kızı kalırsa, ölenin kardeşine de miras düşer mi?
CEVAP
Oğlu var ise kardeşine miras düşmez. Hanımına 1/8, oğluna 7/8 hisse düşer.

Eğer bir tek bir kızıyla hanımı var ise, hanımına 1/8, kızına 4/8 ve kardeşine, 3/8 hisse düşer. Bu durumda, kardeşin kız yada adam olması neticeyi değiştirmez.

Ölünün soykaları
Sual: Ölünün soykalarını, mirasçılardan biri, başkalarına verebilir mi?
CEVAP
Soyka, ölü elbisesi anlama gelir. Bu kelime bazı yörelerde kullanılır, genel anlamda negatif olarak (Sorun veren eşya) anlamında kullanılır. Örnek olarak, (Şu soykalarını buradan kaldır!) şeklinde söylenir.

Ölünün elbiseleri mirasçılara bölme edilir. Veya mirasçılar, herhangi bir hiç kimseye, (Bu tarz şeyleri istediğine ver!) diyebilirler. Hepsinin rızası ile mirasçıların birinde de kalabilir, başkalarına da verilebilir.

Miras malını yiyecek
Sual: Bölme edilmeden, miras mallarını mirasçıların kullanımı günah mıdır? Bölüşmeden hediyeleşseler caiz olur mu?
CEVAP
Bölünmesi mümkün olmayan, ev ve ev eşyası benzer biçimde mallar, armağan etmekle de paylaşılabilir. Örnek olarak vârislerin hepsinin rızasıyla, vârislerden birine yada vâris olmayan başka birine verilebilir. Sayılabilen, ölçülebilen eşyalar ve paralar, bölme edilmeden ilkin armağan edilemez. Miras paylaşılmadan, bilhassa bölünebilen mallar, kullanılmamalı yada yiyip içilmemelidir.

Babasını öldürenin miras alması
Sual: Dinimize bakılırsa babasını, anasını öldüren bir kimse, bunların bıraktığı maldan, şu demek oluyor ki mirastan hisse alabilir mi?
Yanıt: Köle, meyyiti öldüren, başka dinden olanlar ve mürtetler şu demek oluyor ki Müslüman iken Müslümanlıktan dönenler miras alamaz. Katle, öldürmeye yardım eden de, kâtil benzer biçimde miras alamaz. Bunların akil ve baliğ olmaları da şarttır. Mürtede varis olunur, fakat mürted, Müslümana varis olması imkansız.

Sual: Müslümanlıktan çıkan bir kimse, Müslüman olan babası vefat etmiş olduğu vakit, babasının mirasından hisse alması dinen uygun mudur?
Yanıt: Müslüman evladı olduğu hâlde, helale, harama, farzlara, namaza, gusle önem vermeyen, bu tarz şeyleri inkâr eden, pişman da olmayanın imanı gider ve bu şekilde olan bir kimse, Müslümandan miras alamaz.

Haramdan kalan miras malı
Sual: Bir kimse, haram yollarla sözgelişi çalarak, gasbederek ve aynı şekilde mal toplasa ve sonrasında vefat etse. Bu kimsenin bıraktığı, haram yoldan gelen malları mirasçıları alabilir mi?
Yanıt: Mevzu ile ilgili olarak İbni Âbidînde buyuruluyor ki:
“Alimlerin çoğuna bakılırsa, Müslüman ölüp, şarap parası bırakırsa, vârislerin bu parayı alması helal olmaz. Gasbedilmiş mal, zulüm ile alınan ve rüşvet, çalgı, kumar paraları da böyledir. Vârislerin, bu paraları sahiplerine geri vermesi, sahibi bilinmiyorsa, fakirlere dağıtması lazımdır. Kullanımı haram olur. Ölenin haram kazandığını bilir, fakat hangi malın haramdan geldiğini ayıramazlarsa, mirasın hepsi helal olur ise de, fakirlere vermeleri iyi olur. Kullanmaları haram olan malı vererek satın aldıklarını yemeleri ve kullanmaları helal olur. Sahipleri bilinmeyen haram malın vârislere helal olacağı da bildirildi. Teganni, çalgı ücretleri, pazarlıkla olmayıp, parasız okursa, armağan olarak aldıkları para habis olmaz, helal olur. Dilencinin biriktirdiği para ve mal habistir, temiz değildir. Bir kimse, haram olarak edinmiş olduğu malı başkasına verse, o da, başka birine verse, haramdan geldiğini bilenlerin bunu alması haram olur. Fasit satış müstesnadır. Zevce, kocasının haram para ile satın aldığını, haram karışık malını yerse, kullanırsa, caiz olur. Günah kocasına olur.