CEVAP
Aynen yazıldığı gibidir. Kendinin ve çoluk çocuğunun nafakasını kazanacak ve borçlarını ödeyecek kadar çalışıp kazanmak farzdır. Hadis-i şerifte buyuruldu ki:
(Çalışıp kazanmak farzdır.) [Taberani]
Çoluk çocuğunun bir senelik nafakasını toplayacak kadar çalışmak mubahtır. Müslümanlara yardım için, dine hizmet etmek için fazla çalışıp kazanmak müstehaptır, iyidir. Hadis-i şerifte buyuruldu ki:
(İnsanların en iyisi, insanlara yararlı olandır.) [Kudai]
Gösteriş için, övünmek için kazanmak tahrimen mekruhtur. Çalışmak rızkı artırmaz. Çalışmak takdir edilen rızka kavuşturmaya vesiledir. Rızkı veren Allahü teâlâdır. Çalışmak sebebe yapışmaktır. Sebeplere yapışmak sünnettir. (El-İhtiyar)
Çok sevap kazanmak için, çok mala gerekseme vardır. Çok mal kazanmak için de çok çalışmak gerekir. İslamiyet’e uygun meydana getirilen her kazanç dünyaya sarılmak olmaz, ahiret için olur.
Sual: Yakarma ederken dünyalık istemek caiz midir?
CEVAP
Evet dünyalık istemekte bir sakınca yoktur. Mümin, dünyalığı da ahiret için kullanır. Dinimizde malın kıymeti, önemi büyüktür. İnsan, canını, malını, sağlığını, dinini ve şerefini mal ile korur. Hadis-i şeriflerde buyuruldu ki:
(Ahir zamandaki ümmetim için mal sahibi olmak saadettir.) [İ.Rafii]
(Bir süre gelir ki, parası olmayan rahat edemez.) [Taberani]
(Şerefinizi, mallarınızla koruyun!) [İbni Asakir]
Sual: Tembellikten, boş şeylerden iyi mi kurtulabiliriz?
CEVAP
Tembelliğin ilacı, çalışkanlarla konuşmak, tembel, uyuşuk kimselerden kaçınmak, Allahü teâlâdan haya etmek lazım geldiğini ve azabının şiddetli bulunduğunu düşünmek ve namazları vaktinde kılmaktır. Namaza ehemmiyet veren tembellikten kurtulur. Erkekler ne olursa olsun namazı cemaatle kılmalı ve sabah namazı için camiye gitmelidir.
Fazla çalışmak
Sual: Dinimizde fazla çalışmak caiz midir?
CEVAP
Kendinin ve çoluk çocuğunun nafakasını kazanacak ve borçlarını ödeyecek kadar çalışıp kazanmak farzdır. Bu niyetle çalışan kimse, borcunu ödeyemeden ölürse, azap çekmez. Hadis-i şerifte, (Her adamın, çalışıp nafakasını kazanması farzdır) buyuruldu. Bundan fazlası için çalışmak da caizdir. Çoluk çocuğunun bir senelik nafakasını toplayacak kadar çalışmak mubahtır. Müslümanlara yardım için, dine hizmet etmek için, fazla çalışıp kazanmak müstehabdır, iyidir. Hadis-i şerifte, (İnsanların en iyisi, insanlara yararlı olandır) buyuruldu. (Dare Kutni, Kudai)
Çoluk çocuğunun nafakasını karşılayacak kadar mal kazanmak için çalışmak farzdır. İhtiyaçlarını karşılamak için, fazla çalışmak sünnettir. Gösteriş için, övünmek için, ihtiyaçtan fazla kazanmak, tahrimen mekruh yada haramdır. Dünyalık kazanmak için çalışmak, günah değildir. Dünyalık sevgisi, dünyaya gönül bağlamak günahtır. Ziynet olan şeyleri kazanmak, mubahtır. İhtiyaç ve ziynet eşyasını İslamiyet’e uygun olarak kazanmak yakarma olur.
İnzivaya çekilip hep yakarma ederek; evlenmek, dolaşmak şeklinde mubah işleri ve helal kazanmayı terk etmek, tahrimen mekruhtur. (Tatarhaniyye)
Hele kendisini muhtaç duruma düşürmek, asla caiz olmaz. Bir hadis-i şerif meali şöyledir:
(Çalışmayıp, kendini sadaka isteyecek hale düşüren, 70 şeye muhtaç olur.) [Tirmizi]
O halde, dinimizin emrettiği şeklinde helal yoldan çalışıp kazanmak gerekir. Çalışmak rızkı artırmaz; fakat sebebe yapışmak olur. Sebeplere yapışmak ise sünnettir.
Dünyayı mamur etmek için yakarış
Sual: Âhiretimizi kazanmak maksadıyla, dünyamızın mamur olması için, yakarış etmekte sakınca var mıdır?
CEVAP
Hayır, çok iyi olur. Seyyid Abdullah-i Dehlevî hazretleri, Mevlana Halid-i Bağdadî hazretlerine, (Benden bir şey iste, fakat tek şey olsun) diyince, o da, (Dinim için dünyalık isterim) demiştir, bu sebeple dünyalık eğer olmazsa, istenildiği şeklinde dine hizmet edilemez.
Mal, Allahü teâlânın verdiği bir nimettir. Âhireti kazanmak, malla olur. Dünya ve âhiret, malla düzenlilik bulur, rahat olur. Hac, cihad sevabı malla kazanılır. Bedenin sağlık, kuvvet bulması, malla olur. Başkasına muhtaç olmaktan insanı korumuş olan, maldır. Sadaka vermek, akrabayı görüp gözetmek, fakirlerin imdadına yetişmek malla olur. Mescidler, okullar, hastaneler, yollar, çeşmeler, köprüler yaparak insanlara hizmet etmek de malla olur.
Mal sahibi olmak başka, mal sevgisi başkadır. Dünya ve âhiret saadetine kavuşmak ve insanlara hizmet edebilmek için mal ve makam sahibi olmak çok iyidir. Tüm dünya bir kimsenin olsa, mala mağrur olmadan dine uygun harcasa, çok büyük sevab kazanır. Süleyman aleyhisselam, büyük bir zenginlik ve saltanat içindeyken, Kur’an-ı kerimde (O ne iyi kuldur) diye övülmektedir. (Sad 30)
Dünya malının çok olması fena değildir. Bu sebeple Hazret-i İbrahim, Hazret-i Süleyman, Cennetle müjdelenen Abdurrahman bin Avf hazretleri ve evliyanın büyüklerinden Ubeydullah-i Ahrar hazretleri şeklinde birçok büyük zatlar, çok zengindi.
Peygamber efendimiz, (İnsanların en iyisi, onlara faydası çok olandır) buyuruyor. (Kudaî)
İnsanlara yardım etmek için çalışıp para kazanmak, nâfile yakarma etmekten daha çok sevabdır. Cennetin yüksek derecelerine malla kavuşulur. Üç hadis-i şerif:
(Âhir zamandaki ümmetim için mal sahibi olmak saadettir.) [İ. Rafiî]
(Bir süre gelir ki, parası olmayan rahat edemez.) [Taberânî]
(Şerefinizi, mallarınızla koruyun!) [İbni Asakir]
Mal kıymetli olduğu için, Kur’an-ı kerimde malla ve canla cihad övülmektedir. (Nisa 95)