Akrabayı ziyaret

Sual: Bir arkadaşı yada bir akrabayı ziyarette, salih olup olmaması mühim midir?
CEVAP
Fâsık olan, günah işlememize sebep olacak akrabayı ziyaret etmek gerekmez, fakat salih olan akrabayı ziyaret etmek gerekir. Yakınlarından münasebeti kesmek büyük günahtır. Adam ve hanım zi rahm-i mahrem akrabayı ziyaret etmek vaciptir. Amca kızı benzer biçimde mahrem olmayan akrabayı ziyaret etmek vacip değildir. (Berika) [Zi rahm-i mahrem, erkek için anne, kız kardeş, hala, teyze gibi; kadın için de, baba, erkek kardeş, amca, dayı gibi evlenmesi haram olanlar demektir.]

Salih arkadaşları ziyaret etmek de oldukca sevabdır. Salih akrabayı asla eğer olmazsa, haftada yada ayda bir ziyaret etmeli, kırk günü geçirmemelidir! Uzak ülkede ise mektupla, telefonla gönlünü almalı, dargın ise barışmalıdır. Ziyaret, yalnız Tanrı rızası için olmalıdır.

Hadis-i şeriflerde buyuruldu ki:
(Bir din kardeşini ziyaret edene bir melek, “Ne mutlu sana, Cennete girmiş oldun” der. Hak teâlâ da buyurur ki: “Benim için ziyaret eden kuluma, Cennette hoşlanacağı mükâfatlar vereceğim.”) [Bezzar]

(Din kardeşini Tanrı için ziyaret eden her Müslümana bir melek, “Ne iyi ettin, Aden sana helal olsun” der. Allahü teâlâ da buyurur ki: “Kulum beni ziyarete geldi. Bana da onu ağırlamak düşer.”) [Ebu Ya’la]

(Arşın çevresinde nurdan kürsülerde, nur benzer biçimde parlayan insanlara, peygamberler ve şehitler gıpta ederler. Bunlar, Tanrı için birbirini seven, Tanrı için buluşan, Tanrı için birbirini ziyaret edenlerdir.) [Nesai]

(Güzelce abdest alıp, Müslüman kardeşini, sevab umarak ziyaret eden, Cehennemden yetmiş senelik bir mesafe uzaklaşır.) [Ebu Davud

(Âlimlerin meclisinde bulunan, benim meclisimde de bulunmuş olur. Benim meclisimde bulunan ise, sanki Rabbinin meclisinde bulunmuş olur.) [Taberani]

(Sıla-i rahim, kendini sormayan akrabasını arayıp, ziyaret ve iyilik etmektir.) [Tirmizi]

(Seni ziyaret etmeyeni ziyaret et! Sana armağan vermeyene armağan ver !) [Buhari]

(Sadaka vermek, iyilik etmek, ana babaya ihsanda bulunmak ve akrabayı ziyaret etmek, şekaveti saadete çevirir, ömrü uzatır ve insanı fena ölümden korur.) [Ebu Nuaym]

(Camiler Tanrı’ın evleridir ve müminler de Tanrı’ın ziyaretçileridir. Ziyaretçisine ikram etmesi, ziyaret edilen üstüne haktır. [Hâkim]

(Şu beş şeyin cezası derhal görülür: Sultana isyan etmek, zulmetmek, anaya babaya asi olmak, akrabaya ziyareti kesmek, iyiliğe karşı şükretmemek.) [İbni Lâl]

Dine uymayan akraba
Sual: Yakın akrabalarım, hatta kardeşlerim ve anam babam, benim namaz kılmama ve tesettüre riayet etmemle alay ediyorlar. Dinimizin emirlerini gericilik olarak görüyorlar. Bu tarz şeyleri ziyarete gitmem koşul mıdır?
CEVAP
Müslümanlıkla bağlarını kopardıkları için, ziyaretlerine gidilmez, akrabalık hakkı diye sorumlu olunmaz. Tam İlmihalde diyor ki:

İslamiyet’e uymaya gericilik diyen, yakarma yapmayı ve haramlardan sakınmayı beğenmeyen ana babanın evine gidilmez. Bu şekilde olan akrabanın evine de gitmek caiz değildir.

Sual: Bir kısım akrabalar din inanç tanımıyor. Ne yapmalıyız?
CEVAP
Kâfir akraba ile de iyi idame gerekir. Mümkün olmasıyla birlikte onlardan uzak durmaya çalışmalı.

Hanımı akrabalarıyla görüştürmek
Sual: Adam, hanımının, akrabalarıyla görüşmesine engel olabilir mi?
CEVAP
Adam isterse, hanımının ana, baba ve kardeşlerini bile eve sokmayabilir; fakat görmelerine ve onlarla konuşmasına engel olması imkansız. Bunlardan salih olanlarının, haftada bir kere, gelip oturmalarına engel olmaması iyi olur. Bunların kalblerini kazanmaya, hayırlı dualarını almaya çalışmalıdır. Kendisinin ve hanımının akrabasından fâsık olanlar, hanımının dinini, ahlakını bozmak isteyenler var ise, onları evine almamalı ve evlerine gitmemelidir. Onlarla görüşmemeli ve hanımını da görüştürmemelidir. Fakat onlara da, başkalarına da sert davranmamalı, tartışmamalı, fitne çıkmasına sebep olmamalıdır. Dinlerine ve dünyalarına zarar gelecek şeylerden sakınmalıdır. Her insana karşı güler yüzlü, tatlı dilli olmalıdır. (S. Ebediyye)

Fâsık akrabayla görüşmek
Sual: Amca, dayı, hala ve teyze benzer biçimde fâsık akrabalarım, bizi evlerine çağrı ediyorlar. Dine aykırı işler yapılıyor. Hanım gitmeye rıza göstermiyor. Ne yapmak uygun olur?
CEVAP
Hanımın mazereti var dersiniz, kendiniz gidip ziyaret edebilirsiniz. Kendiniz de gidince günah işleyecekseniz, kendiniz için de bir bahane bulmalısınız.

Sıla-i rahim
Sual: Kayınpederimin köyüne gitmek de sıla-i rahim olur mu?
CEVAP
Evet, sıla-i rahim olur. Salih kimseleri ziyaret oldukca sevabdır.

Abi baba gibidir
Sual: Dinimize bakılırsa, abi ve amca, baba; teyze de, anne hükmünde midir?
CEVAP
Evet, bildirdiğiniz gibidir. Üç hadis-i şerif şöyledir:
(Abi, baba makamındadır.) [Beyhekî]

(Teyze, anne hükmündedir.) [Buharî]

(Ya Abbas, sen benim amcamsın, babamın yarısısın.) [Hatib]

Akraba ziyareti
Sual: Sıla-i rahim denilen akraba ziyareti yapılmazsa günah olur mu?
CEVAP
Akrabalar salih ise, elbet günah olur. İki hadis-i şerif meali şöyledir:
(Sıla-i rahim, malı çoğaltır, ailede sevgiyi artırır ve ömrü uzatır.) [Taberani]

(Sevabı en sav verilen iyilik sıla-i rahimdir, cezası en sav verilen fenalık ise, zulüm ve [salih] akrabalarla alakayı kesmektir.) [Tirmizî]

Fâsık yada bid’at ehli akrabanın ziyaretine ise zorunlu kalmadıkça gidilmez. Yalnız emr-i maruf için yada lüzumlu bir iş için gidilir.

Yakınları ziyarette öncelik sırası
Sual: Akraba ziyareti, bayram günleri daha oldukca ön plana çıkmaktadır. Bu ziyaretlerde iyi mi hareket etmeli ve öncelik sırası nasıldır?
Yanıt: Mevzu ile ilgili olarak Hadîkada deniyor ki:
“Anayı, babayı ve mahrem akrabayı ziyaret etmek vaciptir. Asla eğer olmazsa, merhaba göndererek, tatlı mektup yazarak ve telefon ederek bu günahlardan kurtulmalıdır. Selamın, mektubun ve sözle, para ile yardımın miktarı ve zamanı yoktur. Lüzum ve imkânı kadar yapılır. Zî-rahm-i mahrem olmayanlara bunlar vacib değildir. Bunlar ilkin anaya, sonrasında babaya, sonrasında evlada, sonrasında ecdada, dedelere, sonrasında ceddada, ninelere, sonrasında adam ve kız kardeşlere, amcalara, halalara, dayılara ve teyzelere yapılır. Bunlardan sonrasında, zî-rahm-i mahrem olmayan amca oğluna, amca kızına ve hala, dayı ve teyze çocuklarına, sonrasında nikâh sebebi ile akraba olanlara, sonrasında komşulara yardım ve kayra etmek oldukca sevaptır.”

Görülüyor ki, Müslüman olan ve İslâmiyete uygun akrabayı ziyaret etmelidir. Asla eğer olmazsa haftada yada ayda bir ziyaret etmeli, kırk günü geçirmemelidir. Uzak memlekette ise, mektupla ve telefonla gönlünü almalıdır. Dargın, kinli ise de, vazgeçmemelidir. Akrabası gelmezse, yanıt vermezse de, giderek yada armağan, merhaba göndererek, veya mektupla ve telefonla yoklamaktan vazgeçmemelidir. Allahü teâlâ, Müslüman olan ve salih olan akrabayı ziyareti emrediyor. Berîka ve Hadîka kitaplarında deniyor ki:
“Akraba ile ilişiği kesmek büyük günahtır. Adam olsun, hanım olsun zî rahm-i mahrem akrabayı ziyaret etmek vaciptir. Amca kızı benzer biçimde mahrem olmayan zî rahm akrabayı ve zî rahm olmayan akrabayı ziyaret vacib değildir. Fakat bunlara da armağan, merhaba yollamak müstehabdır.”