Takıyye

Sual: Kimi yalan söylüyor. Günah değil, bundan dolayı takıyye yaptım diyor. Takıyye nedir?
CEVAP
Takıyye, inancının aksini söylemektir. Buna Müdara da denir. İnancını, görüşünü, partisini, grubunu, gittiği yolu saklamak anlamına gelir. Sırrını açıklayan kimse, fazlaca kere söylediğine pişman olur, üzülür. İnsan, söylemediği sözünün hâkimidir, söylediğinin ise, mahkumudur. Keşke söylemeseydim der fakat iş işten geçmiştir. Malı ve eşyayı güvenilir olarak saklayan fazlaca insan, sır saklayamaz. Asla ummadığınız kimse, gizli saklı sırlarınızı açıklayabilir. Onun için eskiden, Zehebini, zihabını ve mezhebini gizli saklı tut derlerdi. Doğrusu paranı, dini inancını, siyasal görüşünü, grubunu gizli saklı tut anlamına gelir.

Bu birkaç çeşittir:
1- Kâfirler içinde kalıp, malından, canından korkanın, onlara kalben değil de, dilden sevgi göstermesi caizdir.

Müşrikler, Hazret-i Ammar’a, babası Hazret-i Yasir ve anası Sümeyye hatuna işkence edip, “Lat, Menat ve Uzza putu, İslam dininden iyi de” derler, demezlerse işkenceyi artırırlardı. Nihayet ana babası işkence ile şehit edildi. Hazret-i Ammar ise, kâfirlerin tehdit ve zorlamaları üstüne dediklerini diliyle söylemiş oldu.

Bazıları, (Ammar kâfir oldu) dedikleri vakit, Resul-i Ekrem efendimiz buyurdu ki:
(Ammar kâfir olmadı, o baştan ayağa inanç ile doludur.) [İbni Mace, Ebu Nuaym]

(Ammar, iki durumla karşılaştığında en doğru olanını tercih eder.) [İbni Mace, İ. Ahmed]

(Allahü teâlâ imanı Ammar’ın tepeden tırnağa tüm vücuduna sindirtmiştir. İman onun et ve kanına karışmıştır. Hak neredeyse, o orada yer alır.) [İbni Asakir]

Demek ki sövgü olan bir sözü, bu şekilde durumlarda yalnız dil ile söylemek caizdir. Resulullah efendimiz, Hazret-i Ammar’a (Müşrikler eziyet ederse, gene bu şekilde söyle) buyurdu.

Mülci ikrah ile [zorla], bu içkiyi iç, şu malı sat denilse, malını satar. Şarabı içmesi de caiz olur. Caiz olacağını bilmediği için, içmez ve satmaz da öldürülürse, şehit olur. Sultanın haksız olarak, zulüm ile para, mal istemesi ikrah olur. Bu tarz şeyleri vermek caiz olur. (Dürer-ül-hükkâm)

2- Öldürüleceğini bilse de hakikatı, inancını açıkça söylemesidir. Bu caiz, hatta iyidir.

3- Takıyye ile malını gasp, yalancı şahitlik benzer biçimde zararı dokunan şeyleri yapmak caiz değildir.

4- Takıyye, küfrün galip olduğu yerde caizdir. Şâfiî’de, zâlim Müminler içinde da caizdir.

5- Malını korumak için de, gerçeği söylememek, örneğin gaspçı, eşkıya yakalayınca, parası olmasına rağmen yok demek caizdir. Şu sebeple, insanoğlunun mala ihtiyacı çoktur. Sözgelişi su, pahalı satılmış olduğu vakit, abdest almak, farz olmaz. Teyemmüm etmek caiz olur. Şu sebeple Müminin malı, canı benzer biçimde kıymetlidir. Hadis-i şerifte buyuruluyor ki:
(Malını ve canını muhafaza ederken öldürülen, şehit olur.) [Buhari, Müslim, Tirmizi]
6- İmam-ı Mücahid hazretleri buyuruyor ki:
İslamiyet’in başlangıcında bu şekilde idi. Şu sebeple, o vakit, Müslümanlar acayip ve zayıf idi. İslam devleti teşekkül edince, bu yargı değişti. Takıyyeye gerekseme kalmadı.

7- Takıyye, kıyamete kadar caizdir diyen âlimler de vardır. Şu sebeple, müminin kendini zararlardan koruması lazımdır. Takıyye yakarma değildir. Zor durumdan zarardan korunma ruhsatıdır.