Sual: (Kumarın haram kılınma sebebi, insanı namazdan alıkoyması ve insanları birbirine düşman etmesidir. Bunun için de, kumar sınıfına girse de, her çeşit piyango haram değil, mekruhtur) diyenler oluyor. Namaza mâni eğer olmazsa, kimseyi düşman etmezse kumar helâl mi oluyor?
CEVAP
Piyango kumardır. Kumar ise kati olarak haramdır. İki âyet-i kerime meali:
(Ey inananlar, hamr [alkollü içki], kumar, putlar ve fal okları şüphesiz şeytan işi pisliklerdir, bunlardan kaçının ki saadete eresiniz.) [Maide 90]
(Şeytan, hamr ile ve kumarla aranıza düşmanlık ve kin sokmak ister. Sizi, Tanrı’ı zikirden ve namazdan alıkoymak ister. Siz [zararları bilinirken] bunlardan hâlâ sakınmaz mısınız?) [Maide 91]
İkinci âyet-i kerimede, içki ve kumarın zararlarından yalnız ikisi bildiriliyor. (Şeytan, bunlarla aranıza düşmanlık ve kin sokmak, Tanrı’ı zikirden ve namazdan alıkoymak ister) deniyor. Öyleki diyenlerin fasit kıyaslarına nazaran, namazdan alıkoymazsa, kimseyi birbirine düşman etmezse, içki de helâl olur. Hâlbuki bir kimse evinde bir yudum şarap içse, kısaca içtiği içki namaza mâni olmasa ve hiç kimseye ziyanı dokunmasa da, gene haramdır, büyük günahtır. İki hadis-i şerif:
(Bir çok sarhoş eden şeyin, azını da içmek haramdır.) [Nesaî, Tirmizî]
(Bir süre gelecek, içkinin adı değiştirilecek ve helâl sayılacaktır.) [İ. Ahmed]
Günümüzde çeşitli içkilere helâl diyenler olduğu şeklinde, kumar olan piyangoya da helâl diyenler çıkabiliyor. Alkollü olan her içki ve piyangonun her çeşidi haramdır.
Resulullah “sallallahü aleyhi ve sellem” içkiyi, kumarı ve çalgıyı yasakladı. (Ebu Davud)
Peki, kumar nedir, ne yapılırsa kumar olur?
İbni Âbidin hazretleri buyuruyor ki: Kumar sözü, kamr kelimesinden gelmektedir. Kumarcılardan her birinin malının artmak ve azalmak ihtimali vardır. Birinin malının yalnız artması, ötekinin yalnız azalması ihtimali var ise, kumar olmaz. (S. Ebediyye)
Birkaç kimse, aralarında para, mal biriktirerek piyango çekip, isabet etmeyenlerin, isabet edenlere mal, para vermelerini sözleşmeleri kumardır. (Mecelle 2169)
Kumarın haram olması için namaza mâni olmak, düşmanlığa sebep olmak şeklinde bir koşul yoktur. Düşmanlığa sebep olsa da, olmasa da, piyango kumardır, her kumar haramdır.
Sual: Dünyadaki müslümanlara gönderilen Kumar Oyunları ile alakalı bildiriye yanıt verir misiniz?
CEVAP
Dinimizde bir şeyin haram ve sövgü olduğu dört kanıt ile bilinir. Bunlar Kitab, Sünnet, İcma ve Kıyastır. Bundan başka kanıt yoktur. Gönderilen bildiride çeşitli kumar oyunlarının kağıt sayısından dolayı haram yada sövgü olduğu bildiriliyor. Oysa İbni Âbidin hazretleri buyuruyor ki:
(Oyun ile zaman geçirmek, tavla, 14 taş ve aynı oyunlar tahrimen mekruhtur. Bunlar, para ile, mal ile yapılırsa kumar olur, haram olur.) [Redd-ül Muhtar c.5, s.253]
Demek ki, ne çeşit oyun olursa olsun, çayına bile olsa, oynanınca haram, parasız oynanırsa tahrimen mekruhtur. Hiçbir kitapta, kumar oynayan dinden çıkar diye yazmaz.
Bildiride, (Pişpirik oynarsan 54 farzla oynarsın, tavla oynarsan İslam’ın 32 şartı ile oynarsın) şeklinde indi görüşler vardır. Dinimizde rakamlar üstünden manalar çıkarmak doğru değildir. ABD’da peygamber bulunduğunu söyleyen R. Khalife isminde bir din düşmanı da, 19 rakamının kutsallığından bahsetmiştir. 19 rakamı üstüne başka numara döndürenler de olmuştur.
İslam’ın şartı 32 değil, beştir. Dominodaki sayılar farsçadır. Yahudilikle, Hristiyanlıkla bir ilgisi yoktur. Abdestin farzı Hanefi’de dört ise de, öteki mezheplerde farklıdır.
Bu şekilde bildiriler, ya yabancıların bir oyunu yada bilgisiz kimselerin bir düzmesidir. Kumarın haram olduğu edille-i şeriyye ile de sabittir. Sayılara nazaran haram bulunduğunu söylemek oldukca yanlıştır. Kumar oyunları, bildiride açıklanan rakamlarla değil de, başka rakamlarla oynansa haram olmaktan çıkacak mıdır? Elbet çıkmaz. Hurafelerden uzak durmak gerekir.
Sual: Top yarışı yaptırmak, topu en ileri atana armağan vermek caiz mi, kumar mı? Hangi talih oyunları, hangi yarışlar, kumardır, hangileri kumara girmez? Kur’a çekmek, piyangoya girer mi?
CEVAP
Bir şeyin kumar olabilmesi için bahse giren iki yada daha çok kişinin zarar yada kâr etme ihtimalinin bulunması şarttır. Örneğin (Sen kazanırsan ben sana vereceğim, ben kazanırsam sen bana vereceksin) şeklinde bahse girmek kumar olur. (Sen kazansan da, ben kazansam da ben vereceğim yada sen vereceksin) şeklinde olursa kumar olmaz. Ya da, biri, iştirakçilerden para almadan (Hanginiz kazanırsa ona para yada otomobil vereceğim) dese kumar olmaz. Kazanma olmadan, (Kur’a çekeceğim. Kim kur’ada çıkarsa ona vereceğim) demek de kumar olmaz.
Mubah olan herhangi bir şey ile yarışmak caizdir. Yarışan iki kimseden yalnız birinin, (Beni geçersen, sana şunu vereceğim. Ben geçersem, senden bir şey istemem) demesi yada yarışmaya karışmayan birinin, (İkinizden kazanana şunu vereceğim. Kazanmayan bir şey vermeyecek) demesi caizdir. (Kazanamayan, kazanana şunu verecek) denirse, kumar olur. Kumarcılardan herbirinin malının artmak ve azalmak ihtimali vardır. Eğer, üçüncü bir kimse, ikisinin atlarını geçmesi şüpheli olan bir at ile yarışa katılıp, (Sizi geçersem, ikinizden de alırım. Siz beni geçerseniz, size bir şey vermem, hanginiz ötekini geçerse, ondan alır) demesi de caiz olur. (Redd-ül Muhtar)
TV’deki çekilişler
Sual: TV’lerdeki programlarda, fazla puan alana, kapıyı ilkin açana, mayını patlatmayana çeşitli hediyeler veriyorlar. İştirakçilerden asla para almıyorlar. Bu kumara giriyor mu?
CEVAP
Girmiyor. İştirak eden herkesten azca da olsa para alsa, kumara girer. Bu hususta, saygın eserlerden aldığımız yazı alttadır:
Her şey ile yarış etmek ve bulmaca çözmek helaldir. Bu tarz şeyleri kumar ile yapmak haramdır. Koşarak yada at ile ve tabanca ile, ok ile hedefe atmak şeklinde harbde kullanılan şeylerle meydana getirilen yarışlarda, bir taraftan mal koşul etmek de caiz olur. Şu demek oluyor ki iki kişiden yalnız biri, (Sen kazanırsan, ben sana vereceğim. Ben kazanırsam, sen bana vermeyeceksin) derse yada bir üçüncü kimse, yarışa katılanlar arasından kazanana ben vereceğim) derse caiz olur. İki tarafın da mal vermesi koşul edilirse, kumar olur. Bir üçüncü kimse de yarışa katılıp, ikisini de geçerse, ikisinden de alması, ikisini de geçemezse, ondan bir şey alınmaması şartı ile, ikisinden geride kalanın, geçene mal vermesini koşul etmek caiz olur.
Kur’a çekmek caiz ve sünnettir. Mülk sahiplerinin haklarının miktarlarını değişiklik yapmak yada ortaklardan birinin hakkını yok etmek ya da hakkı olmayana hisse vermek için meydana getirilen kur’a, piyango olur, haram olur.
Kumar, yarışlarda olduğu şeklinde, tavla ile, dama taşları ile, iskambil kağıtları ile meydana getirilen her oyunda, futbol oyunlarında da olur. Bunların hepsinde ve ilim adamları arasındaki kumarda, sözleri, tahminleri yanlış çıkanlar, tahminleri doğru çıkanlara mal, para vermektedir. Kumara katılanların herbirinde, hem almak hem de vermek ihtimali vardır. Kumar oynatmak, yarışmak demek değil, tahminde yanılıp yanılmamak anlama gelir.
Kumarla sömürenler
Kumarda, sonu tahmin edilen işin oyun olması, kazançlı, başarıya ulaşmış olması yada zararı dokunan olması içinde fark yoktur. Canbazın düşüp düşmeyeceğini, geminin batıp batmayacağını tahmin edenlerin, birbirlerine para vermek için sözleşmeleri de kumar olur. Bunun içindir ki, oyun, yarış yapılmaksızın, kumarcıların adları yada para ile aldıkları biletlerin numaraları içinde piyango çekerek, çekilen numara sahiplerine biletlerden toplanan paraların hepsini yada bir miktarını dağıtmak kumar olur. Bu sebeple, piyangoya katılanların hepsi kendi numarasının çekileceğini umut etmektedir. Bu tahminleri doğru çıkanlar, yanlış çıkanların evvel vermiş oldukları paralardan almaktadır. Aldıkları para ile, evvel bilete verdikleri paranın farkını, tahminleri yanlış çıkanlardan almış olmaktadır. Tahminleri yanlış çıkacaklardan para toplamak güç olacağı için ve bunlar evvel belli olmadıkları için, piyangoya katılanların hepsinden, evvel bilet tutarı adı altında para toplanmakta, tahmini doğru çıkanların vermiş oldukları, sonrasında kendilerine iade edilmektedir. Evvelinde toplanan paraların hepsini piyango sahibi almakta, bundan “aslanpayı”nı kendine ayırıp, geri kalanını tahminleri doğru çıkanlara vermektedir.
Piyango sahibi, kumara iştirak etmese bile, harama sebep olduğundan, büyük günah işlemekte iştirak edenleri sömürmektedir. (Redd-ül Muhtar, S. Ebediyye, İ. Ahlakı)
Sual: Gazetenin, çekiliş yaparak otomobil vermesiyle piyango içinde fark var mıdır?
CEVAP
Piyango bileti alınınca verilen paraya karşılık bir mal alınmıyor. Kuponsuz olarak Gazetenin vereceği çekilişe katılan kimse, verdiği para ile gazetenin yanında ek olarak ansiklopedi ve kaset de alıyor. Okuyucuların gazeteden bir alacakları kalmıyor. Gazete fazla olarak kur’a ile otomobil vs. veriyor. Gazete bunu da sorulan sualleri bilene veriyor. Bunun piyango ile asla alakası yoktur. Üç çeşit kur’a, kısaca çekiliş vardır:
1- Haram olan kur’a. (İştirakçilerinden birkaçı hariç, hepsi zarar eder. Her çeşit piyango çekilişleri böyledir.)
2- Caiz olan kur’a. (İştirakçilerden asla birinin zarar etmediği kur’a. Gazetenin verdiği otomobiller, buzdolapları ve çamaşır makineleri böyledir.)
3- Müstehap olan kur’a. Ortaklaşa hakka haiz olanlar içinde çekilen kur’a. (Kurban etini tarttıktan sonrasında ortakların kur’a ile hisselerini almaları böyledir.) [Mecelle Şerhi]
Sual: Haram bir şeyi sevmek, “Kumar haram fakat seviyorum” demek sövgü olur mu?
CEVAP
İnsanın nefsi haramlardan hoşlanır. Haramlardan hoşlanmak insanoğlunun elinde olmadığı için sövgü ve günah olmaz. Haram işlemek günah olur. “Haram fakat seviyorum” demek suretiyle günahı duyurmak, duyuru etmek, teşvik etmek de günahtır. (Hadika)
Sual: Bir kilo baklavayı yiyebilirsen fiyatını ben ödeyeceğim. Yiyemezsen kendin ödersin diyerek bahse girmek kumar sayılır mı?
CEVAP
Karşılıklı zarar etme olduğundan kumar sayılır. Kendi getirmiş olduğu baklavayı arkadaşına (Hepsini yiyebilirsen sana şu kadar para vereceğim. Yiyemezsen bir şey yok) dese, kumar olmaz. İki taraftan birinin zarar etme ihtimali var ise, karşılıklı bahisler kumar olur.
Sual: Büyük ikramiyeli yarışmalara katılıp oradan kazanılacak parayı yiyecek caiz midir?
CEVAP
Para vermeden yarışmaya katılma imkanı var ise mahzuru yok. Azca da olsa para veriliyorsa kumar olur, haram olur.
Sual: Okey, kağıt vs. şeklinde oyunlar, çayına yada zaman geçmesi için oynandığında günah olur mu?
CEVAP
Çayına oynamak da kumardır ve haramdır. Bu oyunları oynamak tahrimen mekruhtur. Sürekli oynanırsa haram olur. Oyun oynamak malayanidir, boş iştir.
İnsan, dünyaya oyun ve eğlence için gelmemiştir. Dünya iş ve kazanç yeridir. Dünya ahiretin tarlasıdır. Burada ne ekilirse, ahirette o biçilecektir. Boş zaman fırsat ve ganimettir. Yararlı iş yapmadan zaman geçirmek vakti öldürmek olur. Dünyada meydana getirilen her işin, her nefesin hesabı kıyamette sorulacaktır. Hadis-i şerifte buyuruldu ki:
(Kıyamet günü, hepimiz ömrünü ve gençliğini nerelerde geçirdiğinden, malını nereden kazanıp nerelere harcadığından ve bilimsel ile amel edip etmediğinden sorguya çekilecektir.) [Tirmizi]
Yaşam, ilim, mal ve gövde, Allahü teâlânın kullarına verdiği bir sermayedir. Bu sermayeyi Allahü teâlânın bildirdiği yerlerde harcamalıdır. Zaman geçtikten sonrasında pişmanlığın faydası olmaz. Onun için gençliğin, malın, sağlığın kıymetini bilmeli, dünyada ahireti kazanacak işler yapmalıdır. Hadis-i şerifte buyuruldu ki:
(Beş şeyden ilkin beş şeyin kıymetini bil! İhtiyarlıktan ilkin gençliğin, hastalıktan ilkin sağlığın, meşguliyetten ilkin boş vaktin, fakirlikten ilkin zenginliğin ve ölümden ilkin yaşamın kıymetini bil!) [Ebu Nuaym]
Peygamber efendimiz, tavla oynayan bir grup insana buyurdu ki:
(Oyunla meşgul olan el ve kalblere, boş ve bâtıl laflara yazıklar olsun!) [Beyheki]
Bu şekilde oyunları parasız, eğlence için oynamak da uygun değildir. Bu sebeple hadis-i şeriflerde buyuruldu ki:
(Satranç ve dama oynayan, ellerini domuz kanına bulaştırmış şeklinde olur.) [Müslim]
(Tavla oynadıktan sonrasında kalkıp namaz kılan, irin ve domuz kanı ile abdest alıp namaz kılana benzer.) [İ. Ahmed]
(Satranç, tavla ve aynı haram olan oyunları oynayanlara rastladığınız süre, merhaba vermeyin! Selamlarını da almayın!) [Deylemi]
Yukarıdaki hadis-i şeriflerin açıklaması olan fıkhi yargı ise şöyledir:
(Tavla, satranç, 14 taş şeklinde oyunları oynamak tahrimen mekruhtur. Sürekli oynanırsa haram olur. Eğer bir farzı hayata geçirmeye engel olursa ya da para için oynanırsa gene haram olur.) [Redd-ül Muhtar 5/253]
Görüldüğü şeklinde, parasız olarak ara sıra oynamak harama yakın mekruh, sürekli oynanırsa haramdır. Çayına da oynamak kumar olduğundan gene haramdır.
Hadis-i şerifte buyuruldu ki:
(Bir kimsenin boş şeylerle zaman geçirmesi, Allahü teâlânın onu sevmediğinin alametidir.) [Mektubat-ı Rabbani]
İmam-ı Malik hazretleri buyurdu ki:
(Satranç ve dama oynayan Tanrı ve Resulüne asi olmuş sayılır.) [U. Kübra]
İmam-ı Gazali hazretleri ile İmam-ı Şafii hazretleri, ara sıra satranç oynamanın mubah, sürekli oynamanın ise tenzihi mekruh bulunduğunu bildirdiler. Nitekim, İmam-ı Şafii hazretleri, (Satranç oynamak, din ve mürüvvet sahiplerinin âdeti değildir) buyurdu.
Bu yazılardan anlaşıldığına nazaran, Hanefilerin satranç dahil tüm oyunları oynamaları doğru değildir. Şafiilerin ise, ara sıra yalnız satranç oynamaları caizdir.
Sual: İctihad kapısı kapalı deniyor. Örneğin günümüzde ortaya çıkan bazı oyunlar, at yarışı, loto ve öteki mevzular hakkında dinimizin bildirdikleri söylenirken benzetme ya da icma mı yapılmış oluyor yoksa İslam âlimlerinin bildirdikleri vasıtasıyla mı yargı veriliyor?
CEVAP
Kumarı tanım etmişler, adına loto de, toto de, piyango de, at yarışı de, fark etmez kısaca yeni bir şey yok. Benzetme falan yapılmıyor. İçki, kumar ve öteki haramlar isim değiştirse de gene haramdır. Bunlar için yeni ictihada gereksinim yoktur.
Talih oyunu
Sual: Bazı talih oyunları, tamamen rastlantıya dayanmıyor, data ve beceri de, gerektiriyor. Kendi bilgimizi kullandığımız için, acaba bu tip talih oyunları caiz olur mu?
CEVAP
Hayır, caiz olmaz. Ölçü, bilginin kullanılıp kullanılmaması değil, oyunda para verilip verilmemesidir. Informasyon yarışması da yapılsa, katılmak için para verilirse, gene kumar olur, caiz olmaz.
Sual: Bir şeyine lades tutuşmak caiz olur mu?
CEVAP
Hayır, caiz olmaz, kumar olur.
Sual: Futbol yada başka oyunları, spor gayesiyle oynamak günah mıdır?
CEVAP
Avret yeri açık olursa yada namaza engel olursa, her oyun haram olur.
Oyunla zaman geçirmek, tavla, 14 taş ve aynı oyunlar tahrimen mekruhtur. Bunlar, parayla, malla yapılırsa kumar olur, haram olur. (Redd-ül-muhtar)
Demek ki, ne çeşit oyun olursa olsun, çayına bile olsa, parayla oynanınca haram, parasız oynanırsa tahrimen mekruhtur. Spor olarak başka yararlı işler yapmak, sözgelişi, yürümek, koşmak, denizde yüzmek, evde çeşitli jimnastik aletleriyle spor yapmak tercih edilebilir. Çeşitli oyunlara bağlanıp, kitap okumaktan yoksun kalanlar, hattâ yiyecek yemeyi bile unutanlar oluyor. Okuldaki derslerine bile çalışamıyorlar.
Piyango bileti bulmak
Sual: Yolda bir ulusal piyango bileti bulunsa, bu bilete bir miktar para çıksa, bu parayı alıp harcamak caiz olur mu?
CEVAP
Kendi satın almadığı için, lukata kısaca, yerde bulunan para, mal hükmündedir. Müslüman bir fakire verilebilir yada fakirse kendisi kullanabilir.
Piyangodan çıkan otomobil
Sual: Piyangodan çıkan bir arabayı satın almam caiz midir?
CEVAP
Kendisine piyangodan otomobil çıkan kimse, dinen otomobil onun mülkü olmadığı için satamaz, bir fakire armağan eder. Fukara, teslim aldıktan sonrasında, kendi malı olduğundan, size yada dilediğine satabilir.
Kumardan kazanılan para
Sual: Bir kimse kumardan kazanılmış olduğu parayla çay ısmarlasa, içmem demek de o anda mümkün olmasa, bu şekilde emr-i vaki karşısında içmek caiz olur mu?
CEVAP
Emr-i vaki olunca, cebindeki paradan vermiş kabul ederek içilebileceğini merhum Hocamız bildirmişti.
Bahse girmek
Sual: Bir arkadaşıma, (Satın aldığım şu bir kilo baklavayı yiyebilirsen senden para istemem, yiyemezsen, sen bana yüz lira ver!) dedim. Bu şekilde bir şartla meydana getirilen antak kalma kumar hükmüne girer mi, kısaca haram mıdır?
CEVAP
Kumardır, haramdır. Bu şekilde bahislerde, iki taraftan birinin kâr yada zarar etme ihtimali var ise kumar olur. Burada, dostunuz kazanırsa, yediği baklavanın parasını vermeyecek, baklava ona kâr olarak duracak, kaybederse, 100 lira zarara girecektir. O yerse, siz satın aldığınız baklavayı yitirmiş olacaksınız, kazanırsanız 100 lirayı alacaksınız. Tam kumardır.
Toplantıya geç kalan
Sual: (Toplantıya kim geç kalırsa, on lira para verecek yada bir kilo tatlı getirecektir) şeklinde bir antak kalma yapmak caiz midir?
CEVAP
Evet, caizdir, kumara girmez.
İkili opsiyon
Sual: İkili opsiyon isminde bir yatırım şekli var. Dövizlerin, hisse senetlerinin, altın yada gümüşün fiyatının, önümüzdeki 5 dakika, 1 saat yada 1 gün sonrasında şeklinde süre aralıklarında, yükseleceği yada düşeceği yönünde tahmin yapılıyor. Örneğin (Altının fiyatı, otuz dakika sonrasında, şu anki fiyattan düşük olacak) denilerek 100 lira yatırılıyor. Tahmin tutmazsa, kısaca fiyatı yükselirse 100 lira gidiyor, kaybedilmiş oluyor. Tutarsa da 180 lira geri alınıyor, kısaca 80 lira kâr edilmiş oluyor. Bu şekilde bir işlem caiz olur mu?
CEVAP
Bu şekilde bir işlem, tam kumardır. Eğer, altın yada döviz satın alınırsa, o süre yatırım olur. Bunların fiyatı yükselirse kâr, düşerse zarar edilmiş olur. Bir malın ticaretini yapmak şeklinde olur, bunun mahzuru olmaz. Fakat yükselecek yada düşecek diye tahminde bulunup para yatırmak, iki taraftan birini zarara uğratacağı yada kâr ettireceği için kumar olur. Zar atmak yada piyango çekmek şeklinde kumardır. Çayına da oynansa, tavla, domino, dama ve kağıt oyunları da kumardır.
Güreşçinin kazanılmış olduğu
Sual: Oğlum güreşçi olacak. Komşular, (Güreşçinin, müsabakalarda alacağı para kumara girer, haram olur) diyorlar. Avret yeri kapalı olarak müsabakalara katılıp ikramiye almak günah mıdır?
CEVAP
Hayır, kumara girmez, haram olmaz. (Sen yenersen, ben sana vereceğim, ben yenersem, sen bana vereceksin) şeklinde olan antak kalma kumardır. Bunun haricinde, her çeşit müsabakada, kazananlara ikramiye vermenin mahzuru olmaz. Avret yeri açık olursa, o ayrı bir günahtır. Kazancı haram olmaz.
Sual: Evlatların yada büyüklerin, kendi aralarında bilmece çözerek ya da başka şekilde yarış yapmalarının dinen bir mahzuru var mıdır?
Yanıt: Her şey ile yarış etmek ve bilmece çözmek helaldir. Bu tarz şeyleri kumar ile yapmak haramdır.
Çeşitli şekillerde yarış düzenleme etmek
Sual: Çocuklar, gençler içinde bulmaca çözerek, bilmece sorarak çeşitli yarışlar yapmanın, düzenleme etmenin, dinimiz açısından bir mahzuru var mıdır?
Yanıt: Mevzu ile ilgili olarak İbni Âbidînde deniyor ki:
“Her şeyle yarış etmek ve bilmece çözmek helaldir. Bu tarz şeyleri kumarla yapmak haramdır. Koşarak yada atla, silahla, okla hedefe atmak şeklinde harpte kullanılan şeylerle meydana getirilen yarışlarda, bir taraftan mal koşul etmek de caiz olur. Şu demek oluyor ki iki kişiden yalnız biri, sen kazanırsan, ben sana vereceğim, ben kazanırsam, sen bana vermeyeceksin derse yada bir üçüncü kimse, yarışa katılan cemaat arasından kazanana ben vereceğim derse, caiz olur. Fakat harbe hazırlık için yapılmaları lazımdır. Oyun, gösteriş, övünmek için meydana getirilen her yarış mekruh olur. Namaza engel olacak kadar devam ederse, haram olurlar. Harpte kullanılan şeyleri öğrenmek mendubdur. İki tarafın da mal vermesi koşul edilirse, kumar olur. Kumar oynamak ise haramdır. Bir üçüncü kimse de yarışa katılıp, ikisini de geçerse, ikisinden de alması, ikisini de geçemezse, ondan bir şey alınmaması şartı ile, ikisinden geride kalanın, geçene mal vermesini koşul etmek caiz olur. Kıbleye karşı atış mekruhtur. İki ilim adamının bir mevzuda münakaşa edip, tek taraflı mal koşul etmeleri de caizdir. Birçok ilim adamından sözü doğru olana, hariçten birinin mal vermesi de caizdir. Fakat münakaşaya katılanların birbirlerine mal vermeleri kumar olur. Hadis-i şerifte; (Her türlü lehv haramdır. Yalnız, hanımı ile oynamak, at ve tabanca ile talim, yarış yapmak caizdir) buyuruldu.”
Sual: Kumarsız olarak satranç oynamanın dinimiz açısından mahzuru var mıdır?
Yanıt: Fetâvâ-yı Hindiyyede; “Satranç, kumar ile olursa haram, kumarsız olursa mekruhtur” buyuruluyor.
Kumar, bir yarış değildir
Sual: Kumar, bir yarış değil midir, niçin yasak edilmiştir?
Yanıt: Kumar, yarışlarda olduğu şeklinde, tavla, dama taşları, iskambil kâğıtları ile meydana getirilen her oyunda, futbol oyunlarında da olur. Bunların hepsinde ve ilim adamları arasındaki kumarda, sözleri, tahminleri yanlış çıkanlar, tahminleri doğru çıkanlara mal, para vermektedir. Kumara katılanların her birinde, hem almak hem de vermek ihtimali vardır.
Kumar oynatmak, yarışmak değil, tahminde yanılıp yanılmamak anlama gelir. Bunun için, oynayanlar içinde olduğu şeklinde, oynamayıp, yarışmayıp, yarışanlardan kazanacakları evvel tahmin edenler içinde da kumar olur. Hatta yalnız bir kişinin yapmış olduğu işin başarıya ulaşmış olup olamayacağını, tahmin edenler içinde da olur.
Kumarda, sonu tahmin edilen işin oyun olması, kazançlı, başarıya ulaşmış olması yada zararı dokunan olması içinde fark yoktur. Cambazın düşüp düşmeyeceğini, geminin batıp batmayacağını tahmin edenlerin, birbirlerine para vermek için sözleşmeleri de kumar olur. Bunun içindir ki, oyun, yarış yapılmaksızın, kumarcıların adları yada para ile aldıkları biletlerin numaraları içinde piyango çekerek, çekilen numara sahiplerine, biletlerden toplanan paraların hepsini yada bir miktarını dağıtmak kumar olur. Bu sebeple, piyangoya katılanların hepsi kendi numarasının çekileceğini umut etmektedir. Tahminleri doğru çıkanlar, yanlış çıkanların evvel verdikleri paraları almaktadırlar. Aldıkları para ile, evvel bilete verdikleri paranın farkını, tahminleri yanlış çıkanlardan almış olmaktadırlar. Tahminleri yanlış çıkacaklardan para toplamak güç olacağı ve bunlar evvel belli olmadıkları için, piyangoya katılanların hepsinden, evvel bilet tutarı adı altında para toplanmakta, tahmini doğru çıkanların vermiş oldukları, sonrasında kendilerine iade edilmektedir. Toplanan paraların hepsini piyango sahibi almakta, aslan payını kendine ayırıp, geri kalanını tahminleri doğru çıkanlara vermektedir. Piyango sahibi, kumara iştirak etmese bile, harama sebep olduğundan, büyük günah işlemekte ve piyangoya iştirak edenleri, soymakta, sömürmektedir.
Harbe ve ilme yarayan mubah yarışların, hayır, yardım işlerinin ve öteki mekruh oyunların bir çok, kumar yada başka haramların karışmaları sebebi ile haram olmaktadır.
Sual: Dinine ve yaşamına yararlı olmayan, gereksiz şeylerle zaman geçirmek de günah olur mu?
Yanıt: Bu mevzuda Hadîkada buyuruluyor ki:
“Nefsin hoşuna giden faydasız şeylere lehiv ve la’b denir ki, boş yere zaman geçirmektir. Yalnız zevcesi, hanımı ile oynamak ve harp oyunları helal olup başkaları haramdır.”
Harbe hazırlanmak için, at yarışları, atış, güreş, ok talimleri, lüzumlu teknik tecrübeleri yapmak caiz, hatta lazımdır ve oldukca sevaptır.