İman ve nikâh tazelemek

Sual: (Bazı camilerde cuma geceleri meydana getirilen nikâh tazelemeleri yanlıştır. Nikâh bayatlamaz ki, tazelensin) deniyor. İnsan küfre düşerek imanı gitse, imanını ve nikâhını tazelemesi gerekmez mi?
CEVAP
Normal olarak, gerekir. İman ve nikâh gitmese de, nikâh tazelemenin mahzuru olmaz, aksine iyi olur. İman giderse, aslına bakarsan her ikisinin de tazelenmesi koşul olur. Nikâh da, inanç da bayatlar. İki hadis-i şerif meali şöyledir:
(Elbisenin eskidiği şeklinde, göğsünüzdeki inanç da eskir. Tanrı’a niyaz ederek, imanınızı tazeleyin!) [Taberanî, Hâkim]

(La ilahe illallah sözünü oldukça söyleyerek imanınızı tazeleyin!) [İ. Ahmed, Taberanî]

Abdülgani Nablusî hazretleri buyuruyor ki: Adam ve hanımdan biri mürted olunca, nikâhları fesh olur, şu demek oluyor ki bozulur. Bu, talak değildir. Tevbe ve tecdid-i nikâh [nikâhın tazelenmesi] gerekir. Sövgü olup olmadığı şüpheli olan bir şeyi meydana getiren kimsenin de, tevbe edince, nikâhını tazelemesi ihtiyatlı, şu demek oluyor ki iyi olur. (Hadika)

Halk içinde, bilmeden küfre düşüren söz söyleyen oldukça olur. Bunun için her gün imanını, ayda 1-2 kez da nikâhını iki tanık yanında yenilemelidir. (Redd-ül muhtar)

Demek ki, insan küfre fikir yada küfre düştüğünü zannedince, tevbe edip imanını tazeler. İman gidince nikâh da gideceği için, nikâhını da tazelemesi gerekir.

Dinin hükümleriyle bilerek yada bilmeyerek alay eden veya cahilliğinden yada küfründen dolayı inkâr eden zamane hocalarına saygınlık etmemelidir. Asırlardan beri inanç ve nikâh tazelemesi yapılagelmiştir. Her hafta tüm camilerde yapılması oldukça iyi olur. İman eskiyip kopabilir. Küfre düşmemek için, sabah akşam, hadis-i şerifte bildirilen aşağıdaki inanç duasını okumalıyız:

(Şirkten korunmak için, “Allahümme innî eûzü bike min en üşrike bike şey’en ve ene a’lemü ve estağfirüke limâ lâ a’lemü inneke ente allâmülguyûb” duasını okuyun!) [İ. Ahmed]

İman ve nikâh, pamuk ipliğiyle değil, sözle bağlıdır. Devamlı kopabilir. Küfre fikir kopar ve her kopuşta da, tekrardan bağlamak gerekir.

Bir kâfir, bir sözle mümin, bir mümin de bir sözle kâfir olur. Tekrardan mümin olmak için, yalnız kelime-i şehadet söylemek yetmez. Küfre sebep olan o şeyden de tevbe etmelidir. Şahıs, küfre düşüp mürted olunca nikâhı da gider, bu talâk [boşamak] demek değildir. Bunun için, üçten fazla, imanı ve nikâhı tazelemek, hullesiz caiz olur. (Birgivi şerhi)

Küfre düşmek de, küfürden kurtulmak da oldukça kolaydır. Küfrün sebebi bilinmese de, her gün bir kere, (Ya Rabbi, bilerek yada bilmeyerek küfre sebep olan bir söz söylemişsem yada bir iş yapmışsam, pişman oldum. Beni affet!) diyerek tevbe etmelidir.

Küfre düşürücü söz söyleyenin imanı gidince, nikâhı da gider. İman gidince, tecdid-i inanç, nikâh gidince de, tecdid-i nikâh gerekir. Küfre sebep olan söz, hata ile, yanılarak yada teville söylenirse, inanç ve nikâh bozulmaz. Bu şekilde kimselerin de tevbe ve istigfar etmesi, imanını tazelemesi ihtiyatlı olur. (Berika, Hadika, Mecma-ul-enhür)

Her Müslüman, (La ilahe illallah diyerek imanınızı yenileyin!) hadis-i şerifine uyarak, imanını tazelemelidir. İman gidince, nikâh da gideceği için, imanını tazeleyenin, nikâhını da tazelemesi gerekir.

Tecdid-i inanç ve tecdid-i nikâh yapmak gerektiği, başta İbni Âbidin hazretleri olmak suretiyle, tüm fıkıh kitaplarında bildirilmektedir. Örneğin, Tahtavi’nin Merakıl-felah haşiyesinde ve bunun tercümesi olan Nimet-i İslam’da, (Hanım kocasına, “Aramızda talak vâki olunca, beni kendine nikâh etmeye seni vekil ettim” der de, kocası da kabul edip, talak vâki olunca, iki tanık yanında, “Falanca kızı filaneyi kendime nikâh ettim” derse nikâh sahih olur) buyuruluyor. Önceki nikâhları sahih olmasa da bu şekilde yapınca, nikâh dine uygun kıyılmış oluyor.

Nikâh tazelemek, tekrardan nikâh kıymak anlama gelir. Nikâhı da, nikâh tazelemeyi de, hoca nezaretinde yapmak gerekmez. Karı koca, iki tanık yanında kendileri nikâhı tazeleyebilir yada hanım, kocasına, (Nikâhımızı tazelemek suretiyle seni vekil ettim) diyerek vekâlet verip, kocası da, iki adam tanık yanında, (Öteden beri, nikâhlım olan hanımımı, ona vekâleten ve tarafımdan asaleten kendime nikâh ettim) derse, nikâh tazelenmiş olur. Veya hanımından vekâlet alan kimse, kendini tanıyan iki adamın yanında, (Allahümme innî ürîdü en üceddidel imane vennikâhe tecdîden bi-kavli lâ ilâhe illallah Muhammedün resûlullah) duasını okursa, o iki şahıs de, bunun nikâh duası bulunduğunu bilirse, nikâh sahih olur. (İbni Âbidin, S. Ebediyye)

Nikâh tazelemenin, talak [boşama] hükümleriyle alakası yoktur. Talakta üç hak olması durumunda, nikâh tazelemede sayı sınırı yoktur, onlarca defa yapılabilir.

Bugün bazı camilerde meydana getirilen tecdid-i nikâh, bu hükme dayanmaktadır.