Farz borcu varken

Sual: (Zekâtını vermeyen ve imkânı varken borçlarını ödemeyen kimsenin, yapmış olduğu hayır hasenata sevab verilmez) deniyor. O süre boşa gideceği için Kur’an da okumamak, zikir çekmemek, slm verip almamak mı gerekiyor?
CEVAP
Hayır, zekâtla o ibadetlerin alakası yoktur. Farz borcu olan, o tür ibadetin nâfilesini yapamıyor. Hazret-i Ebu Bekir, Hazret-i Ömer’e verdiği öğütte, (Allahü teâlâ, farz borçlarını ödemedikçe, o farzla ilgili nâfileleri kabul etmez) buyuruyor. Örneğin zekât vermiyorsa, sadakaları ve para ile ilgili nâfile olan tüm hayır ve hasenatı kabul olmuyor. Bir hadis-i şerif:
(Borcu varken verilen sadaka kabul olmaz.) [Buharî] (Taksitli borçlar buna dâhil değildir.)

Zekât vermemek haram olduğundan haram işleyenlerin öteki ibadetleri sahih olursa da sevabları noksan olur. İki hadis-i şerif:
(Haram işleyenin, haram yiyenin ve haram elbise giyenin duası kabul olmaz.) [Tergib-üs-salât]

(Bir lokma haram yiyenin, kırk gün duası kabul olmaz.) [Taberanî]

Farz namaz borcu varken, bu tarz şeyleri kaza etmeden kıldığı nâfile namazlara sevab verilmez. Dürret-ül fahire kitabındaki hadis-i şerifte, (Farz namaz borcu olanın, nâfile namazı kabul olmaz) buyuruluyor. Örneğin bir kimse farz olan ramazan orucunu tutmayıp, hep nâfile oruç tutarsa yada ramazan ayları gelip geçmiş olduğu hâlde kazalarını ödemeyip nâfile oruç tutarsa, kazalarını ödemedikçe bunlara sevab verilmez. Başka bir hadis-i şerif de şöyledir:
(Ramazanda bigün oruç tutmayan, onun yerine tüm yıl kaza orucu tutsa, o bir günkü sevaba kavuşamaz.) [Tirmizî]

Bir tek geçen seneden kalma oruç borcu var ise, ramazana kadar nâfile oruç tutabilir. Kaza borcunu ödemeden bir ramazan geçerse, oruç kazalarını ödemeden nâfile oruçlarına sevab verilmez. Şu sebeple farzın önemi büyüktür. Ilkin farzları halletmeye çalışmalı. İki hadis-i şerif:
(En üstün cihad, farzları edadır.) [Taberanî]

(Hepimiz nâfileyle meşgulken, sen farzları halletmeye çalış!) [Miftah-ün-necat]

İmam-ı Rabbânî hazretleri de buyurdu ki: Nâfilelerin farzlar tarafındaki kıymeti, okyanus yanında bir damla şeklinde bile değildir. (1/260)

Büyük zatlar, (Denizi bırakıp damlanın ardında koşmak, ahmaklıktır) buyuruyor. Hangi farz olursa olsun ilkin kaza borçlarımızı ödemeye çalışmalıyız.