Uykudaki sevab ve günah

Sual: Uykudayken de yazılan sevab ve günahlar var mıdır?
CEVAP
Evet, vardır. Üç hadis-i şerif meali şöyledir:
(Oruçlunun susması tesbih, uykusu ibadettir.) [Deylemi]

(Abdestli olarak yatan, uykudayken, gündüz saim [oruçlu], gece kaim [gece uyanıp ibadet eden] şeklinde sevaba kavuşur.) [Deylemi]

(Âlimlerin uykusu ibadettir.) [İ. Gazali]

Ölü şeklinde yatan, Allahü teâlânın lutfüyle, uyurken de sevab kazanıyor. Uykuda insana günah yazılmaz; şundan dolayı şuurlu olarak bir günah işlemiyor. Bir hadis-i şerif meali: (Şu üç kişiden kalem kaldırıldı: Uyuyan uyanana, çocuk büluğa erene ve deli olan iyileşinceye kadar.) [Ebu Davud]

Egemen’in rivayetinde ise, üçüncü maddede, (Hasta, iyileşinceye kadar) ifadesi de bulunmaktadır.

Şartsız bildirilen bu hadis-i şerife bakınca, uyurken sevab da yazılmadığı anlaşılır; şundan dolayı kalem kalktı deniyor. Ölenin defteri de kapanır, artık sevab günah yazılmaz; fakat bunun da uyku şeklinde istisnaları vardır. İki hadis-i şerif meali şöyledir:
(Bir mümin ölünce amel defteri kapanır. Sadece şu üçü bundan müstesnadır: Sadaka-i cariye, yararlı ilim ve kendisine yakarış eden salih evlat bırakan.) [Buhari]

(Bir sünnet-i hasene çıkarana [iyi bir çığır açana], onun sevabı ve kıyamete kadar onunla amel edenlerin sevabı kadar sevab yazılır. Sünnet-i seyyie çıkarana [kötü bir çığır açana] da, onun günahı ve kıyamete kadar onu işleyenlerin günahı kadar günah yazılır.) [Müslim]

Uykuda sevab ve günah yazılanlar olduğu şeklinde, ölünce de sevab ve günahı devam edenler oluyor. Uyuyan da, çocuk, deli ve ölü şeklinde günah işlemiş olmaz; sadece gücü yeterken borcunu ödememişse, işlediği zulmün günahı uykudayken de yazılır; şundan dolayı gücü yeterken borcunu ödememek zulümdür. Bir hadis-i şerifte, (Zenginin [ödeme imkânı olanın] borcunu ödemeyip, oyalaması zulümdür) buyuruldu. (Buhari)

Uyurken zulüm kalkmadığı şeklinde, eskiden işlediğimiz günahlar da silinmez. Günahlarımız, uyurken de, uyanıkken de devam eder. Malı olması durumunda, borcunu ödemeyi bir saat geciktiren, zalim ve asi olur. Namaz kılarken de, oruç tutarken de, uykuda da, kısaca her an nalet altında bulunur. Borç ödememek o şekilde bir günahtır ki, uykuda bile durmadan yazılır. (Bey’ ve şira risalesi şerhi)

Buradaki incelik: Uyuyan, uyurken günah işlediği için değil, daha ilkin borcunu, imkânı varken ödemediği için günah yazılıyor. Uykudayken yapmış olduğu bir şey yazılmıyor, eski günahı devam ediyor.