CEVAP
O tip yazı okumakla imanın zirvesine çıkılmaz. Resulullah efendimiz, zirveye iyi mi çıkılacağını bildirmiştir. Bir hadis-i şerifte buyuruluyor ki:
(Şunları yapmak imanı zirveye çıkarır:
1- Tanrı’ın hükmüne karşı sabretmek
2- Kaza ve kadere rıza göstermek
3- Tam tevekkül sahibi olmak
4- Tanrı’a tam teslim olmak.) [Ebu Nuaym]
Şimdi bu dört maddeyi özetlemek gerekirse açıklayalım:
Sabır:
Bir farzı yapmak yada bir günahtan kaçınmak sabırsız ele geçmez. Resulullah efendimize (inanç nedir?) diye sorulduğunda, (Sabırdır) buyurdu. (Deylemi)
Sabır, acı ise de meyvesi tatlıdır. Üç hadis-i şerif meali:
(Sabrın imandaki yeri, başın vücuttaki yeri gibidir.) [Deylemi]
(Sabreden kuldan Tanrı razı olur.) [Deylemi]
(Sabırlı ve ihlaslı Cennete gider.) [Taberani]
Üç âyet-i kerime meali de şöyledir:
(Sabredenlere mükafatları hesapsız verilir.) [Zümer 10]
(Sabredenlere [ihsanımı] müjdele!) [Bekara 155]
(Sabretmekte yarışınız!) [A. İmran 200]
Hazret-i Hızır, (Günah işlememeye sabretmek yardımıyla ledün ilmine kavuştum) buyurmuştur.
Kadere rıza:
Tanrı’tan gelen her şeye razı olmak büyük nimettir. Hadis-i şeriflerde buyuruldu ki:
(Kadere rıza, mutluluk alametidir.) [Tirmizi]
(Şu 3 şeyi icra eden dünya ve ahiret hayrına kavuşur: Kazaya rıza, belaya sabır, rahatlıkta yakarma.) [Deylemi]
(Şu 3 şeyi icra eden 40 evliyadan biri olur: Kazaya rıza, haram işlememeye sabır, buğdi fillah.) [Deylemi]
(Hak teâlâ buyurdu: Kaza ve kaderime razı olmayan, beğenmeyen ve belaya sabretmeyen, benden başka Rab arasın!) [Taberani]
(Ya Rabbi, beni kaza ve kaderine rıza gösteren, belana sabreden ve nimetlerine şükredenlerden eyle!) diye yakarma etmenin en güzel dualardan biri olduğu bildirilmiştir.
Tevekkül:
Tevekkül farzdır. Kur’an-ı kerimde mealen buyuruldu ki:
(İmanınız var ise Tanrı’a tevekkül edin.) [Maide 23]
(Tevekkül edene Tanrı kâfidir.) [Talak 3]
(Tanrı tevekkül edenleri sever.) [Al-i İmran 159]
En büyük makam, Allahü teâlânın sevgisine kavuşmaktır. Hasbiyallah, Tanrı bana yetişir, kâfi gelir anlamına gelir. İbrahim aleyhisselam, ateşe atılırken, Hasbiyallah ve ni’mel vekil dedi ve kurtuldu. Allahü teâlâ, Davud aleyhisselama şu şekilde vahyetti:
(Bir kul, kullara değil de bana ihlasla tevekkül ederse, hepimiz ona tuzak kursa, ona ne olursa olsun bir çıkış kapısı açarım. Bir kul da bana değil mahluka güvenirse, tüm yükseliş sebeplerini keser ve çöküş yollarını kolaylaştırırım.) [İbni Asakir]Ağaca dayanma kurur, insana dayanma ölür.
Tanrı’a teslimiyet:
Teslim olmak, tutsak olmak, kul köle olmak anlamına gelir. Tanrı’a teslim olmak da Tanrı’ın kulu olmak ve Onun her emrini hayata geçirmeye hazır beklemek anlamına gelir. Esasen Müslüman, Tanrı’a teslim olan insan anlamına gelir. Kur’an-ı kerimde de teslim olmak emredilir:
(Biz bir tek Tanrı’a teslim olduk deyin!) [Bekara 136]
(Âlemlerin Rabbine teslim olarak namaz kılın.) [Enam 71, 72]
Belkıs imanını bildirmek için, (Âlemlerin Rabbi olan Tanrı’a teslim oldum) dedi. (Neml 44)
Hadis-i şerifte de buyuruldu ki:
(Şu beş şey imandandır: Tanrı’a teslimiyet, kaderine rıza, işini Tanrı’a havale etmek, ona güvenmek, musibete sabır.) [Bezzar]
İşte bu tarz şeyleri tatbik eden imanın zirvesine çıkar.
Kâmil inanç sahibi miyiz?
Sual: Olgun imana kavuştuğumuzu bilebilir miyiz?
CEVAP
Evet, bazı alametler vardır. İnsan bunlara bakarak kâmil inanç sahibi olup olmadığını anlayabilir. Sözgelişi Hasan bin Muhammed bin Hasan hazretleri buyuruyor ki:
Şu üç şeyi icra eden kâmil inanç sahibidir:
1- Sever fakat sevgisi batıla düşürmez.
2- Kızar fakat kızması haktan ayırmaz.
3- Kuvvetli iken de, hakkı olmayana el uzatmaz.
Eshab-ı kiram, “Biz, insanlardan gelen sıkıntılara sabretmeyenleri, kâmil inanç sahibi saymazdık” buyuruyorlar. Bir âyet meali:
(Aslolan iyilik, Tanrı’a, ahiret gününe, meleklere, kitaplara, peygamberlere inanmak, Tanrı rızası için akrabaya, yetimlere, yoksullara, yolda kalmışlara, saillere ve mükateb köle [ve esirlere] sevilmiş olduğu maldan harcamak, namaz kılmak, zekât vermek, antlaşmada sözlerini yerine getirmek, sorun, hastalık ve muharebede sabretmektir.) [Bekara 177]
Bu âyet-i kerimede, insanı olgunlaştıran esaslar açıkça bildirilmiştir. Bunlar da sağlam inanç, iyilik, yardım ve nefsin ıslahıdır. Bu hasletleri kendisinde toplayan bir kimse, inanç ve itikadına nazaran, sıdkla vasıflandırılmış, takva ile övülmüştür. Peygamber efendimiz, (Bu âyetin bildirdiği hususlarla amel eden, kâmil inanç sahibi olur) buyurdu. (Tibyan)
Haramlardan kaçan ve ibadetleri icra eden kâmil inanç sahibidir.
İbadetleri yapmış olup imanıma bir zarar gelir diye korkanın ve “Günahlarım çoktur, ibadetlerim beni kurtarmaz” diye düşünenin imanı güçlü anlamına gelir. (Bezzâziyye)
Mevzu ile ilgili hadis-i şeriflerden bazıları şöyledir:
(Şu üç kimsenin imanı kemâle ermiştir:
1- Asla kimsenin kınamasından korkmadan Tanrı yolunda yürüyen,
2- Ameline riya karıştırmayan,
3- Dünya ve ahiretle ilgili iki işten ahirete ilişkin olanı dünya işine yeğleyen.) [Deylemi]
(Şunları icra eden kâmil imana haizdir:
1- Tanrı için seven, Tanrı için buğzeden,
2- Diliyle de Tanrı’ı anan,
3- Kendisine hoş geleni, başkasına da hoş gören,
4- Kendisi için istemediği bir şeyi başkası için de istemeyen,
5- Hayır konuşan yada susan.) [Taberani]
(Sevdiğini yalnız Tanrı için sevenin imanı kâmildir.) [Beyheki]
(Tanrı’ın dostlarını sevip, düşmanlarını düşman bilenin imanı kâmildir.) [Ebu Davud]
(İhsan sahibi olanın imanı kâmildir.) [İ.Ahmed]
(İmanı kâmil olan mümin, güzel ahlaka haiz olandır.) [Taberani, Deylemi]
(Nerede olursa olsun, Allahü teâlâyı unutmamak, kâmil imanı gösterir.) [Beyheki]
(Tanrı ve Resulünü her şeyden oldukca seven, sevdiğini yalnız Tanrı rızası için seven ve ateşe düşmekten oldukca, küfre düşmekten korkanın imanı kâmildir.) [Buhari]
(Belayı nimet, bolluk ve rahatlığı musibet saymayanın imanı kâmil olmaz.) [Taberani]
(Komşusu, zararından güvenilir olmayanın imanı kâmil değildir.) [Bezzar]
İmanı parlatmak için
Sual: İmanı kuvvetlendirip parlamasını sağlamak için ne yapmalı?
CEVAP
İmanı kuvvetlendiren, tadını hissettiren, parlatan oldukca şey vardır. Bazıları şöyledir:
1- Güzel ahlaklı olmak.
2- Hep Allahü teâlâyı anımsamak.
3- İhlâslı olmak.
4- Eli açık olmak.
5- Elinde olmadan, büyük belalara maruz kalmak. (Salih kimse için)
6- Haramlardan kaçmak.
7- Küfre düşmekten oldukca korkmak.
8- Sevdiğini Tanrı için sevmek, sevmediğini Tanrı için sevmemek.
9- Salih olmak.
10- Namaza oldukca ehemmiyet vermek.
Bu mevzuda birkaç hadis-i şerif şöyledir:
(Kur’an okumak ve Tanrı’ı zikir, imanı kuvvetlendirir.) [Deylemî]
(Müslüman cömerdin imanı kuvvetlidir.) [Deylemî]
(Tanrı korkusundan dolayı harama bakmayan, imanının tadını alır.) [Taberanî]
(Üç şey imanın tadını artırır: Tanrı ve Resulünü her şeyden oldukca sevmek, kendisini sevmeyen Müslümanı Tanrı rızası için sevmek ve Tanrı’ın düşmanlarını sevmemek.) [Taberanî]
(İyilik edince sevinen, günah işleyince üzülen imanlıdır.) [Taberanî]
(Abdestini tazeleyenin imanı tazelenmiş [parlamış] olur.) [İ. Gazalî]
(Kur’an okumak ve zikir imanı kuvvetlendirir.) [Deylemî]
(Nerede olursa olsun Allahü teâlâyı unutmayanın, imanı kuvvetlidir.) [Beyhekî]
Sabah ve akşam şu duayı okuyan şirkten korunur ve imanı kuvvetlenir:
(Allahümme innî e’ûzü bike min en-üşrike bike şey-en ve ene a’lemü ve estağfirü-ke li-mâ lâ-a’lemü inneke ente allâmülguyûb.) [İ. Ahmed]
Bir işi, şu şekilde yaparsak dünya menfaatimizin olacağı, başka türlü yaparsak âhiret menfaatimizin olacağı biliniyorsa, ikimiz de âhiret menfaatini seçebiliyorsak, imanımızın güçlü olduğu, dünya menfaatini tercih ediyorsak imanımızın zayıf olduğu anlaşılır. Tüm ibadetler, alışverişler, her iş, Tanrı rızası için yapılıyorsa, imanı korur ve kuvvetlendirir, parlatır. İmanı korumak için, ihlâsla yakarma yapmak gerekir. Bunlar kalbi parlatır. İhlâsla büyüklerle bağlantı oluşturmak, sözgelişi sohbetlerinde bulunmak, kitaplarını okumak, onları düşünmek de kalbi parlatır. Kalbi parlayan, imanını korur.
Evliyanın menkıbelerini okumak, dinlemek muhabbeti artırır. Eshab-ı kiramın menkıbeleri, imanı kuvvetlendirir, günahları eritir. (Evliyalar Ans.)