Sünnet ve mekruh denilen iş

Sual: Dört mezhep içinde değişik hükümler olduğu benzer biçimde, bir mezhep içinde de değişik ictihadlar oluyor. Kimi zaman birinin sünnet söylediğine, diğeri âlim mekruh diyor. Bu durumda hangisine uymak gerekiyor?
CEVAP
Fetva buna göredir diye, tercih edilen kavil bildirilmemişse, mekruh diyen âlime uyularak, o iş yapılmaz. Örneğin abdestte yüzü yıkayacağı süre, kalble niyet etmek sünnettir. Ağızla da niyet etmeye sünnettir, müstehabdır yada bidattir denildiği İbni Abidin’de yazılıdır. Sünnettir yada bidattir denilen bir şeyi yapmamak gerektiği, Berika, Hadika ve İbni Abidin’de bildirilmektedir. (S. Ebediyye)

O hâlde, niyeti kalbden yapmalı. Bunun benzer biçimde fazlaca sorun vardır. Birkaçı şöyledir:
1- Namazda teşehhütte parmak kaldırmaya Hanefî âlimleri, sünnettir, mekruhtur, haramdır demiştir. O hâlde Hanefi’de, teşehhütte parmak kaldırılmamalı. (Mektubat-ı Rabbani)

2- Cuma günü tek başına oruç tutmak müstehabdır. Mekruh diyen âlimler de vardır. O hâlde, ihtiyaçsız cuma günü tek başına oruç tutmamalı. (S. Ebediyye)

3- Çıplak yıkanmak mekruh diyen âlimler olduğu benzer biçimde caiz diyenler de olmuştur. (Redd-ül-muhtar)
O hâlde guslederken peştamalla yıkanılırsa tüm âlimlere uyulmuş olur.

4- Hanımefendilerin namazda ellerinin üstü avrettir ve değildir diyen âlimler vardır. Âlimlerin hepsine uymuş olmak için, bayanların ellerini örtecek kadar uzun kollu namazlık yada geniş başörtüsü ile elleri örtülü olarak kılmaları uygun olur. (S. Ebediyye)

5- Hanımefendilerin namazda ayaklarının avret bulunduğunu, açılırsa namazlarının sahih olmadığını bildiren âlimler olduğu benzer biçimde, mekruh olur diyen âlimler de vardır. O hâlde hanımefendiler namazda ayaklarına çorap giymeli yada uzun etekle ayaklarını örterek kılmalı. (Umdet-ül-İslam)

6- Adamların sakız çiğnemesi mekruhtur. Caiz diyen âlimler de vardır. (İslam Ahlakı)
O hâlde, gerekseme olmadan erkekler sakız çiğnememeli.

7- Ayakta idrar yapmak mekruhtur, caizdir diyen âlimler de olmuştur. Bu bakımdan zaruretsiz ayakta idrar yapmaktan sakınmalı. (İslam Ahlakı)

Sünnet ve mekruh denilen iş
Sual: Din kitaplarında bir iş için, her birinde değişik hükümler bulunsa, örneğin birinde sünnet, diğerinde mekruh, ötekinde haram, bir başkasında caiz denmişse, ne yapmak gerekir?
CEVAP
Müslüman ihtiyatlı hareket eder. Örneğin, bir tek cuma günü oruç tutmak müstehabdır. Mekruhtur diyen âlimler de olmuştur. O hâlde ihtiyatlı davranarak yalnız cuma günü oruç tutmamalı. Bigün öncesi yada sonrasıyla tutmak daha uygundur.

Çıplak yıkanmak mekruhtur. Dar yerde caiz diyen kitaplar da vardır. Dar yada geniş yerde de, çıplak yıkanmamalı.

Ayakta bevletmek mekruhtur. Caiz diyenler de olmuştur. İhtiyaç yokken ayakta bevletmemeli.

(Hala, teyze, kız kardeş benzer biçimde mahrem bayanların göğüslerine şehvetsiz bakmak caiz değildir) diyen âlimler olduğu benzer biçimde, caiz diyenler de olmuştur. Zaruretsiz bakmamalıdır.

Bir de bazı kitaplarda (Mahrem bayanların göğüslerine bakmak caizdir) ifadesi geçer.

Burada göğüslerden maksat, kolye takılan gerdan kısmıdır. (El-fıkhü alel mezahibil-erbea)