Melekler akıllı varlıklardır

Sual: Meleklerde akıl olmadığı, bunun için de sorumlulukları olmadıkları, dinler, insanoğlu ve cinler içindir denilerek meleklerin dindar olmadıkları, bir tek emredileni meydana getiren robot benzer biçimde birer varlık olduğu söyleniyor. Kimisi de, adam olduklarını söylüyor. Bunlar, imanın altı şartından birini inkâr değil mi?
CEVAP
Meleklerde erkeklik ve dişilik olmadığı, tüm akaid kitaplarında yazılıdır. Daha ilkin de, Hristiyanlara özenen bazı kimseler, meleklerin dişi olduklarını söylüyor ve kanatlı kız resimleri yapıyorlardı. Şimdi de, kanatlı adam resimleri mi yapacaklar?

Melekler nurdan, İblis ve cinler ise alevden yaratılmıştır. Hepsi akıl ve irade sahibi varlıklardır. Allahü teâlâ, melekleri de, İblis’i de, imtihandan geçirdi. Bir âyet-i kerime meali şöyledir:
(Âdem’e [Adem’e karşı Allah’a] secde edin, dediğimiz süre, İblis hariç, meleklerin hepsi secde etti. İblis ise, yüz çevirip büyüklük tasladı, kâfirlerden oldu.) [Bekara 34]

Melekler, robot benzer biçimde olsa idi, hâşâ Allahü teâlânın secde edin emri anlam ifade etmeyen bir şey olurdu. İmtihanda olmasalardı, İblis kâfir olmazdı ve cezalandırılmazdı. Meleklerden secde etmeyen olsa idi, elbet onlar da, cezalanacaktı. Aklı olmayan, robot benzer biçimde olan, sorumlu olur mu, cezalandırılır mı? Görevli olmasalar bu şekilde imtihana doğal olarak tutulurlar mıydı? Dindar olmasalar, emre itaat ederler ve Allahü teâlâ da onları bu şekilde över miydi? İşte bu imtihandan sonrasında, meleklere günah işlememe, masum olma özelliği verildi. Bu özellik, Peygamberlerde de vardır. Masum olmaları, akıl sahibi olmadıklarını göstermez. Akıl sahibi olmayan da, Peygamber olmaz. Meleklerden de, peygamberler olduğu, Kur’an-ı kerimde bildirilmiştir. Cebrail, Mikail, İsrafil ve Azrail [aleyhimüsselam], meleklerin peygamberleridir. Meleklerin hepsi, ilim sahibidir. İki âyet-i kerime meali:
(Melekler, “Ey rabbimiz, Seni noksan sıfatlardan tenzîh eder, kemâl sıfatlar ile tavsif ederiz ki, Senin bizlere öğrettiklerinden başka bizim bilgimiz yoktur” dediler.) [Bekara 32]

(Tanrı, melekler ve adaleti yerine getiren ilim sahipleri, Ondan başka ilah olmadığına şahitlik etmişlerdir.) [Al-i İmran 18]

(Bu Kur’an, arşın sahibi Tanrı katında kıymetli, kuvvetli, sözü dinlenen ve güvenilen şerefli bir elçinin [Cebrailin] getirmiş olduğu sözdür.) [Tekvir 19-21]

Cebrail aleyhisselam, dindar olmasa, Tanrı yanında kıymetli ve şerefli biri olur mu?

Allahü teâlâ, meleklere değişik görevler vermiştir. Bir âyet-i kerime meali:
([Müminlerin ruhlarını Cennete, kâfirlerinkini Cehenneme götürmekte] yarışan ve işleri yöneten meleklere and olsun.) [Naziat 4-5]

İşleri yönetmekle görevli meleklerin üstünlüğünü belirtmek için, Allahü teâlâ onlara yemin ediyor.

Melekler, robot benzer biçimde akılsız varlık olsa, Allahü teâlâ kendine onlardan resul, yönetici seçer mi asla? Bir âyet-i kerime meali de şöyledir:
(Tanrı, meleklerden de, insanlardan da Resuller [elçiler] seçer.) [Hac 75]

Melekler için, akılsız, robot benzer biçimde varlıklar demek, onları inkâr etmenin başka bir yoludur. Meleklere inanç, imanın altı şartından biridir. Bir âyet-i kerime meali:
(Tanrı’ı, meleklerini, kitaplarını, peygamberlerini ve ahiret gününü inkâr eden, derin bir dalalete saplanmıştır.) [Nisa 136]

Meleklerde erkeklik ve dişilik yoktur. Müşrikler, (Melekler dişidir, onlar Tanrı’ın kızlarıdır) demeleri üstüne Allahü teâlâ buyurdu ki:
([Ey müşrikler] Rabbiniz, adam evlatları, sizin için ayırdı da, kendisi meleklerden kız çocuklar mı edindi! Hakkaten siz, vebali oldukca büyük bir söz söylüyorsunuz.) [İsra 40]

(Müşriklere sor: Kızlar Rabbinin de, erkekler onların mı? Biz melekleri onların gözü önünde kız olarak mı yarattık? Kesinlikle yalan söylüyorlar.) [Saffat149-151]

(Ahirete inanmayanlar, meleklere, dişilerin adlarını takıyorlar.) [Necm 27]

Bedir ve Huneyn savaşlarında, Melekler, desteğe gelmişlerdi. İki ayet-i kerime meali:
(O zaman [Bedir’de] Müminlere, “Rabbiniz, üç bin melek indirip, size yardımda bulunması, yetişmez mi?” diyordun.) [Al-i İmran124]

(Hani siz, Rabbinizden zafer için yardım istiyordunuz. O da, “Peş peşe gelen bin melek ile, size yardım ediyorum” diyerek duanızı kabul buyurdu.) [Enfal 9]

Muharebeye katılıp, düşman ile savaşabiliyorlar. Bunlara iyi mi, akılsız, şuursuz robot denir ki?
Resulullah efendimizin yardımcılarının melekler olduğu bildiriliyor:

(Onun dostu ve yardımcısı Tanrı, Cebrail ve salih müminlerdir. Bundan başka melekler de, onun yardımcılarıdır.) [Tahrim 4]

Hadis-i şeriflerde de, meleklerin akıllı olduğu bildirildi. Üç hadis-i şerif meali:
(Canlı resmi, köpek ve cünüp bulunan yere, rahmet melekleri girmez.) [Nesai]

(Sarımsak, soğan yiyen, mescidimize gelmesin. Şu sebeple, insanların rahatsız olduğu şeylerden, melekler de, rahatsız olur.) [Taberani]

(Çıplak durmayın! Yalnız cima ve helada sizden ayrılan hafaza meleklerinden utanın ve onlara saygılı olun!) [Tirmizi]

Demek ki, melekler, evlere rahmet için gelebiliyor ve evde cünüp var ise, bilebiliyorlar. Bu rahat bir iş değildir. İnsanların rahatsız olduğu kirli kokulardan onlar da, rahatsız olabiliyor ve yanlarında çıplak durulması uygun olmuyor. Robot benzer biçimde olsalar, cünüpten, fena kokudan niye rahatsız olsunlar, onlardan niye utanılsın ve niye onlara karşı saygılı olmak emredilsin?

Bir ayet-i kerime meali şöyledir:
(Yoksa onlar [müşrikler], kalblerinde gizlediklerini ve fısıltılarını işitmediğimizi mi sanıyorlar? Hayır, biz işitiyoruz, yanlarındaki elçilerimiz [melekler] de yazmaktadır.) [Zuhruf 80]

Amellerimizi tespit edip, kaydeden ve kabrinde insanı sorguya çeken meleklere, akıl ve ilim sahibi olduklarını gösteren vesikalara karşın, akılsız, robot varlıklar demek oldukca yanlış ve komik olur.