Cennetin Bahçesi

İslamın beş şartından biri haca gitmek olan ziyaret vazifesi için neler yapmak gerekir. Hacı nasıl olunur? Haccın farzları, vacipleri, sünnetleri nelerdir? Hac ne zaman yapılır? Bunların cevaplarını bir bir açıklayacağız. Hac ziyareti hem ruhsal hem de beden bakımından önemli bir yolculuktur. Hem bedenen hem ruhsal bütün kötülüklerden arındıran hac ziyaretinde kişi eman bulur. Tüm müslümanların yapması gereken islamın şartlarından biridir. Hacı olmak için gerekli şartlar yerine getirilmeli ve Mekke’de bulunan Kâbe ziyaret edilmelidir. Zengin, fakir ayrımı yapılmadan her müslümanın aynı kıyafeti giymesi ve bu ziyaret vazifesini gerçekleştirirken haccın farzı, haccın vacibi, haccın sünneti olan belli şartları yerine getirmelidir. Dünyanın her yerinden gelen milyonlarca müslümanın buluştuğu bu kutsal topraklarda hacı adayları Kâbe’yi ziyaret ederek burada meydana gelen hac gezilerini tamamlayarak hacı olurlar. Hac ibateti belirli aylar ve günlerde Mekke’ye bulunan Kâbe’yi ziyaret edilerek yapılır. Hac ayları olarak bilinen Zilhicce ayının 10 günü, Şevval, Kameri, Zilkade aylarıdır. Günümüzde Zilhicce ayında kurban bayramına kırk gün kala gidilir. Hacı olmak için haccın farzlarını yerine getirmek gerekir. Haccın farzları ihrama girmek, Arafat vakfesi ve Kâbe‘yi tavaf etmektedir.

• İhrama girmek, haca niyetlenerek helal olan davranışların, belli bir süre zarfında kişinin kendisine haram kılması demektir. İhrama gidilmeden önce iki rekat namaz kılınır. Bu durum niyet edilerek yapılır. Bir kimse haca niyet edip telbiye yaparsa ihrama girmiş olur. Niyet edip telbiye yapmazsa, niyet etmeyip telbiye yaparsa ihrama girmiş olmaz. İhram dikişsiz parçalardan oluşan iki örtüdür. İhrama girerken gusul ve abdest alınır. İhramda bulunurken her fırsatta telbiye söylenmelidir. Erkekler izar ve rica denilen iki dikişsiz parçayı örtünürler. İhram ile ilgili yasaklar şunlardır.

1) İhramdayken saç, sakal ve bıyık kesilmez.

2) Tırnak kesilmez.

3) Süslenmek amacıyla saç, bıyık ve sakal kınalanmaz veya yağlanmaz. Kadınlarda ise makyaj yapılmaz.

4) İhrama güzel kokular veya güzel kokan sabun kullanılmaz.

5) Vücudun herhangi bir yerindeki kıllar kesilmez veya koparılmaz.

• Vakfe yapmak, Arafat vakfesi haccın en önemli rükûnudur. Hac demek Arafattır. Bu Arafat vakfesini yapanlar haclarını tamamlamış demektir. Vakfeyi yapamayanlar ise hacca yetişememiş sayılırlar. Arafat vakfesi güneş tepeye gelmeden bayramın birinci günü Mina’dan Arafat bölgesine hareket ederek, akşamın ağarmaya başladığı vakte kadar geçen süredir. Arefe günü, gündüzden Arafat’a çıkmış olanlar, güneş batıncaya kadar burada bulunurlar.

• Tavaf, Kâbe‘nin etrafını usulüne göre dolaşmaktır. Hacerü’l Esved taşının bulunduğu hizadan başlayarak Kâbe’nin etrafını yedi defa (şavt) dolaşmaktır. Her bir dönmeye şavt denir. Yedi şavt, bir tavaf demektir. Tavaf yapılırken niyet edilmelidir. Tavaf Kâbe’nin etrafında yapılmalıdır. Şavtlar eksik bırakılmamalıdır. Hacla ilgili tavaflar belirlenen zamanlar içerisinde yapılmalıdır. Bayramın birinci gününde yapılan tavaf farzdır. Tavafta zikir, tehlil, tekbir, dua ile meşgul olmak gerekir. Tavaf bitince ara vermeden say’a başlamak gerekir. Haccın vacipleri vardır. Bunlar şöyledir:

• Say etmek, Safâ tepesi ve Merve tepesi denilen iki tepe arasında, Safâ’dan başlayıp Merve’de tamamlamak üzre yedi defa gidip gelmektir.

• Müzdelife, hacda arafe gününü bayrama bağlayan gecede burada bulunmak sünnettir. Vakfe ise vaciptir. Bayram günlerinde kullanılacak taşları hacılar burada toplar ve yıkayıp temizleyerek saklarlar. Müzdelife’nin herhangi bir yerinde vakfe yapılır. Yapılan vakfeden sonra güneş doğmadan Mina’ya doğru hareket edilir.

• Şeytan taşlamak, şeytan taşlama bayramın birinci gününde yalnızca yedi taş atılır. Kurban bayramının dört günü taş atılır. Bayramın dördüncü gününde güneşin batmasıyla vakit dolar. Taş atılacak yerler vardır. Bunlar şunlardır:

1) Küçük cemre, küçük şeytan

2) Orta cemre, orta şeytan

3) Akabe cemre, büyük şeytan Bu cemrelerden her üçüne her yerden taş atılabilir. Akabe cemresine sadece bir yönden taş atılır. Haccın sünnetleri vardır.

Bunlar;

1) Kudüm tavafı, Mekke’ye ilk gelişte yapılan tavaftır.

2) Arafat, Mina, Mekke’de kalınan sürelerde hutbelerin okunması sünnettir.

3) Arafe gününü bayram gününe bağlayan geceyi Müzdelife’de geçirmek sünnettir.

4) Kurban kesme günlerinde Mina’da kalmak orada gecelemek sünnettir. Haccın âdâbları bulunmaktadır.

Bu âdâblar şöyledir;

1) Hac farzı helal kazançla yapılmalıdır. Haram kazanç ile yapılan haccın fazileti ve sevabı olmaz.

2) Üzerinde kul hakkı varsa, yola çıkmadan önce helalleşmek gerekir.

3) Azim kararlı bir şekilde tövbe ederek bir daha günah işlememek gerekir.

4) Gösteriş ve böbürlenmekten sakınılmalı, ihlaslı bir şekilde bulunmak gerekir.

5) Yolculukta hac esnasında arkadaşlarıyla çekişmekten ve incitmekten kendini alıkoyması gerekir.

6) Yolculuk ve hac esnasında boş işlerle uğraşılmamalı, vaktini ibadet ederek değerlendirmelidirler.

Hac menasiki şu 6 günde eda edilir.

Bunlar:

1) Tevriye günü (Zilhicce ayının sekizinci günü)

2) Arefe günü (Zilhicce ayının dokuzuncu günü)

3) Bayramın ilk günü (Zilhicce ayının onuncu günü)

4) Bayramın ikinci günü (Zilhicce ayının on birinci günü)

5) Bayramın üçüncü günü (Zilhicce ayının on ikinci günü) buna ilk Nefir günü denir.

6) Bayramın dördüncü günü (Zilhicce ayının on üçüncü günü) buna ikinci nefir günü denir.

Haccın eda edilişi üç şekilde yapılır;

1) İfrad haccı, umresiz yapılan hacdır.

2) Kıran haccı, niyet ederek umre ve haccı ihramda birleştirmektir.

3) Temuttu haccı, aynı yılda hac ayları içinde hacca ve umreye niyet edip ihramda eda etmektir.

Hac vazifesinde taşlar atıldıktan sonra kurban kesilir. Kurban kesildikten sonra saçın dörtte birinin dipten traş edilmesi veya uclardan kesilip kısaltılması gerekir. Böylelikle ihramdan çıkmış olunur. Bayanlarda saçlarını biraz ucundan keserler. Bundan sonra imkânı olanlar Mekke’ye giderek ziyaret tavafını yaparlar. Tavaf namazı kılındıktan sonra haccın sayı yapılır. Hac say’yını yapamayan hacılar burada niyet ederek hac saylarını yaparlar. Bundan sonra hacı Mekke’de kaldığı süre boyunca bol bol nafile tavaf yapar, beş vakit namazını kılıp özenle üzerinde durmalıdır. Mekke’den ayrılacağı zaman veda tavafı yapar. Veda tavafı hacıların son vazifesidir. Veda tavafı yapmak vaciptir. Veda tavafı niyet edilerek tavaf yapılır. Bundan sonra çok dua ve tövbe edilir. Göz yaşı döküp mağfiret ve af dilenir, sonrasında veda duası yapılır. Ayrılığın üzüntüsüyle göz yaşı içerisinde Kâbe’ye ve Mescid’i harama veda edilir.

Görüldüğü gibi hac ziyareti bu şekilde yapılmaktadır. Bütün vazifeler yapılarak hacı olunur. Hac bittikten sonra bayramın dördüncü günü akşamından itibaren, imkân elde edilir ise umre yapmak uygun olur. Çünkü gücü yetenleriçin ömürlerinde bir defa umre yapmak sünnettir. Hacda kadınlar bütün hac boyunca menakisi erkeklerinki gibidir. Aralarında pek bir farklılık yoktur. Kadınlar ihramdayken normal elbise, çorap, eldiven, ayakkabı giyebilirler ve başlarını örterler. Dua, tekbir, telbiye yaparlarken seslerini yükseltmezler. İzdihamın olmasından dolayı Makam’ı İbrahim’de namaz kılmazlar ve Hacerü’l Esved’e yaklaşamazlar, uzaktan işaretle istilam ederler. Vakfe yapmak içinde erkeklerin arasına karışamazlar. İhramdan çıkmak için saçlarını tıraş etmez, ucundan biraz keserler. Sadece hac için ihrama girmiş ise veda taraflarını yapar. Kudüm tavafını terketmesi bir şey gerektirmez ve haccı tamam olur.

Bir önceki yazımız olan ÖLÜM VE YAŞAM ARASINDA başlıklı makalemizde Hayvan sevgisi, Mana ve ölüm hakkında bilgiler verilmektedir.